StarOffice Paketi
Sunum Haz�rlamalar�

Bu makale yaz�l�m pakedi StarOffice 4.0 'in bir �nbak���n� sunmaktad�r. StarOffice 'in sa�lad��� �zellikler bir tek makalede i�lenmeyecek kadar b�y�kt�r. Bu ilk b�l�mde sunum haz�rlama uygulamas�n� MS Power Point benzeri) daha detayl� olarak g�zden ge�irecegiz. �leriki makalelerde Kelime ��lem Program�, Tablolama, A� Gezgini gibi di�er uygulamalar� da ara�t�raca��z.

Giri�

" Ofis uygulamalar� i�in tam ��z�m "

olarak tan�mlayabiliriz.

�zel olarak, StarOffice �u uygulamalar� i�erir (hi�birini unutmamaya �al���yorum): kelime i�lem, tablolama, veritaban�, sunum edit�r�, mesaj program�, ftp istemcisi, haber program�, a� taray�c�s�, HTML edit�r�, and grafik edit�r�.

Paketleri a��klamadan �nce izin hakk�nda birka� s�z s�ylemek gerekiyor. Piyasaya Genel Halk Lisans� (GPL) alt�nda da��t�lmam��t�r ve kaynak kodlar� da mevcut de�ildir. �imdiye kadar StarOffice 'in yap�mc�s�, StarDivision, bedava da��t�labilen BETA s�r�mlerini ��kar�yordu. G�r�n��e g�re bu �ekilde devam etmeye son s�r�m�, SADECE K���SEL KULLANIM ���N T�CAR� DE��L olan s�r�m, ��karana kadar devam ettiler. Bu s�r�m Caldera ve StarDivision 'dan elde edilebilir.

�mzalanan anla�maya g�re StarDivision ve Caldera sonraki StarOffice 'in ticarile�tirilmesi ve da��t�m� ile ilgili haklara sahip olacak. �u andan itibaren sadece bu iki �irket StarOffice 'i da��tabilecek. E�er biri di�er s�r�mlere StarOffice 'i eklemek isterse Caldera ile irtibata gecmeleri gerekmektedir. Bir�ok Linux ftp sitesinin StarOffice 'i bulundurmama kusurunun sebebi budur i�te.

Bana g�re, StarOffice Linux tarihinde bir d�n�m noktas� olacakt�r. �imdiye kadar, (1) Linux kullan�c�lar�ndan di�er i�letim sistemlerinden daha fazla bilgisayar bilgisi istiyordu; ve (2) Ofise y�nelik uygulamalarda eksiklik vard�, ve ben bunlar� WYSIWYG (ne g�r�rsen onu al�rs�n) edit�rlerine ve tablolama programlar�na ba�l�yordum. Yak�n ge�mi�e ait da��t�mlar kullan�c�lar �zerindeki y�netim ve y�kleme y�k�n� b�y�k �l��de azaltt�, bu b�y�k bir geli�medir. Her ne kadar uzun s�re �ncesine kadar, Linux i�in �ok g�zel edit�rler (Emacs, LyX, Applix, vb.) vard�ysa da, hi�biri (bunu s�lyemek ne kadar ac� olsa da) MS Word '�n kalitesine ula�amamaktayd�. StarOffice bu durumu tamam�yla de�i�tirdi, performans� ve g�r-ve-hisset �zelli�i her yerde haz�r bulunan Ms Office 'inkine ula�t�. Birinin dedi�i gibi: "Bill Gates StarOffice 'i duydu�u g�n k�bus g�rmeye ba�layacak".

StarOffice 'in ilgin� bir �zelli�i de b�t�n uygulamalar�n tek pencerede �al��t�r�ld��� tek bir program olmas�d�r. Hatta, StarDivision, StarOffice taraf�ndan a��lan bir �er�eveden �al��t�r�lan, bir tam-ekran ortami da yaratm��t�r. Bu strateji uygulaman�n b�t�nl���n� ve di�er platformlara (OS/2, Windows, Linux, Sun ve di�er UNIX t�revleri) ge�irili�ini kolayla�t�r�r. Kodun sadece %20'si platform ba��ml�d�r.

StarOffice 'i dizayn edenler MS'in g�r-ve-hisset �zelli�inin ofis yaz�l�mlar� alan�nda �nder olmas�n�n sebebi oldu�unun �ok iyi biliyorlard�, herkesin bildi�i menu yap�s� ve k�sayol tu�lar� de facto standard� olarak saptanm��t�. Bu durumda kolay yolu se�erek, yakla��k olarak "standart" olan bir y�kleme i�lemi, menu yap�s� ve kullan�c� arabirimi kulland�lar. Hatta windoze uygulamalar�na olan bu b�y�k benzerlik emektar Linux kullan�c�lar� i�in e�lenceli bile olabilir.

Ben bu makaleyi StarOffice ile yaz�yorum. A�a��daki resim yaz�m edit�r�n�n bir g�r�nt�s�:

Y�kleme

Y�klemeye ba�lamadan �nce sisteminizde 5.4.22 veya sonraki libc versiyonlar�n�n bulunup bulunmad���n� kontrol etmelisiniz. Ba�ka bir deyi�le, /lib/libc.so.5.4.22 dpsyas� sisteminizde bulunmal�. E�er sisteminizde bu dosya eksikse sunsiteadresinden �ekebilirsiniz. E�er Red Hat versiyon 5.0 varsa, bir sonraki versiyon olan libc6 ve libc.so.5.3 '� kulland��� i�in sorun ya��yabilirsiniz. Benim buldu�um bir yol, da��t�m� libc.so.5.4 kullanan uygulamalarla uyumlu hale getiren bir yama zaten var, fakat ben size her zaman �al��acak g�zel bir tiyo vereyim:

• libc.so.5.4.22 kitapl���n� /lib dizininde bir �st seviyeye ta��y�n, bunu herhangi bir Debian veya Slackware da��t�m�ndan,herhangi bir sunsite 'in gcc dizininden elde edebilirsiniz;
• ldconfig 'i �al��t�r�n;
• setup '� a�a��daki gibi �al��t�r�n, (export LD_LIBRARY_PATH=/lib.old:$LD_LIBRARY_PATH; setup)

Kullan�labilecek iki �e�it daha y�kleme y�ntemi var. Paket ki�isel veya genel kullan�m i�in y�klenebilir. E�er son bahsetti�imiz �ekilde y�klemek istiyorsan�z kurulum program�n� /net se�ene�i ile �al��t�r�n, ve b�t�n kullan�c�lar�n eri�im hakk� olan bir dizine y�kleyin. Y�kleme 114 Mb kadar bir hard disk alan� kaplar. sonra kullanmak isteyen kullan�c� /opt/Office40/bin/setup �eklinde program� �al��t�r�p "Install from CD or net" se�ene�ini se�melidir. Her kullan�c� i�in y�kleme 12 Mb kadar disk alan� kaplar.

Son olarak program� tuttu�umuz dizini PATH de�i�kenine ekleriz:

export PATH=$PATH:$HOME/Office40/bin.

StarOffice X sunucusu kapasitesini yayg�n olarak kullanmaktad�r, bundan dolay� b�t�n yaz� tiplerinin y�klenmi� olmas� gerekmektedir, aksi taktirde de�i�ik boyuttaki ve daha k�t� g�r�nen fontlarla de�i�tirilirler. Ofis pakedi X sunucunuz i�in, kendisi bir k�s�m yaz� tipleri y�kler. A�a��daki komut StarOffice 'in sevdi�i yaz� tiplerinin X sunucusunun nerede tuttu�u hakk�nda bilgi verir:

$ xset fp+ $HOME/Office40/fonts/75dpi
$ xset fp+ $HOME/Office40/fonts/type1

$ (export LD_LIBRARY_PATH=/lib.old:$LD_LIBRARY_PATH; soffice)

Evrensel �zellikler

On-line yard�m

Paketteki b�t�n programlar Windows Stili yard�m verecek �ekilde dizayn edildiler (bu "ne kadar sa�ma olursa olsun her t�rl� soruya cevap ver" anlam�na geliyor). B�t�n pencerelerde bir yard�m d��mesi var. 4.0 versiyonunda yard�m dosyalar� olmad��� i�in yard�m d��meleri de i�e yaramaz durumdayd�.

Bu versiyonda her program kendi ders ayr� k�sm� var. Bu dosyalar pek etrafl� de�il, belki de geli�tirenlerin daha iyi yard�m dosyalar� yazacak yeterli zaman� yoktu. Di�er taraftan, verilen bilgiler gayet iyi haz�rlanm��lar. Bunlar d�k�man�n�z� haz�rlarken okuyabilece�iniz �ekilde haz�rlanm�� yard�m dosyalar�.

Tipik yard�mlar bir yana, StarOffice ile biilkte gelen ger�ekten yararl� yard�m dosyalar� mevcut ve bunlara Help->Extended_Tips men�s�nden ula��labilir.

Contextual men�

E�er bir "nesne" se�ersek, sa� tu�a basarak bir menu indirebiliriz. Bu men� se�ti�iniz nesne �zerine uygulayabilece�iniz bir�ok kullan��l� i�lemler i�ermektedir. Men�ler ayn� zamanda se�ilen nesneye g�re de de�i�ebiliyor. Mesel�, bir yaz� blo�unu se�ti�imizde nesne men�s� a�ag�daki g�r�n�m� al�r:

E�er grafik nesnesi se�ilirse menu ��yle bir hal al�r:

�e�itli pespese uygulamalar

Uygulamalar� pe�pe�e �al��t�rabiliriz. Her d�k�man tamamen farkl� olabilir. �rne�in, bir pencerede yaz� yaz�yorken, bir pencerede nette s�rf yapabilir di�er bir pencerede de tablolama program� �al��t�rabiliriz. Mesel�, �u an ekran�mda bu makale i�in haz�rlad���m sunum ve ve okudu�unuz dosya var.

Linux i�in OLE

�ml� hatalar� ve e� anlaml�lar

�u an g�rebildi�im tek sorun sadece �ngilizce ve Almanca s�zl�klerin desteklenmekte oldu�u. Bilgime g�re �ok dilli s�r�m� yak�nda piyasaya s�r�l�yor.

Di�er ilgin� bir ara� ise e� anlaml� arama motorudur (ikinci bir dilde yazmas� gerekenler i�in �ok kullan��l� oluyor).

StarOffice 'in b�t�n �zelliklerini tek makalede s�ralamak imk�ns�zd�r. Bu sebepten dolay� bu b�l�me Linux alt�nda �ok gerekli olan bir uygulama ile ba�layaca��m: sunum edit�r�, Linux 'un PowerPoint 'i.

Sunum Dizayn�

Sunum haz�rlama programlar�, yaz� edit�rleri (Word, Lyx, etc.) ve vekt�r grafik edit�rleri (CorelDraw, xfig, etc.) aras�nda biryerdedirler. Sunum edit�r� ile bir�ok �e�it sunum haz�rlayabiliriz. Bunlar: bilgisayar ekran�ndaki sunumlar, slaytlara haz�rlanm�� sunumlar (siyah veya beyaz renkte olabilirler), ve ka��t �zerindeki sunumlar.

Bir sunum birbirinden ba��ms�z bir�ok sayfadan olu�ur; bu da, herhangi bir yaz� veya resim bir sayfadan ta�arsa, o sayfa yokolur ve yeni sayfalar �retilmez. Kullan�c� nesnelerin sayfa �zerindeki yerle�imi ve da��t�m�nda tam kontrol� vard�r. Normal olarak bir�ok �ntan�ml� nesne (geometrik fig�rler, ikonlar, yaz� kutular�, vb.) var.

Sunum edit�r�n�n ad� Presentation, di�er bir yandan bu soffice penceresine ula�ana kadar bu �ok alakas�z g�z�kmekte.

Sunum yaratmak i�in iki yol vard�r: bo� bir sunum ile ba�lamak veya -- Auto Pilot-- adl� yard�mc�y� kullanmak. Son se�enek i�in File->New->Presentation '� se�in, Auto Pilot pencerelerini takip edin ve sonunda se�iminize (MicroSoft 'un PowerPoint 'ine �ok benzer) uygun bir seri slayt �rne�i ile kar��la�acaks�n�z.

Art�k Auto Pilot taraf�ndan �nerilen �rnek formlar� ve sunumumuz i�in gerekli slaytlar� doldurma zaman�. Bir�ok �al��ma modu var:

• Slide: Bu normal mod. B�t�n i�lenler WYSIWYG modunda ger�ekle�ir. Ayn� anda bir sayfa ile �al��abiliriz.
• Background: Bu modda kullan�c� her slayt i�in arkaplan tasarlayabilir.
• Layer: Her slayt �ok katmana ayr�l�r. Bu bir�ok nesneyi slaytlarla kullanabilmemizi sa�lar.
• Outline Overview: B�t�n slaytlardaki yaz�lar� g�sterir, b�ylece bize sunumun genel yap�s� ile ilgili bir fikir verir.
• Notes view: Slaytlar� yarat�rken ayn� anda kalan notlari haz�rlayabiliriz. Notlar�n ve slaytlar�n i�erikleri pe�pe�e izlenir.
• Short view: Ekrana s��abilecek kadar �ok slayt� ayn� anda g�rebilmemizi sa�lar. Bu mod sunumum sonucunun genel g�r�n�m� hakk�nda bir fikir sahibi olmam�z� sa�lar.

Yapabilece�iniz "�eyler"

Benim g�r���me g�re bir sunum haz�rlama program�n� de�erli yapan kulland��� cihazlar�n ve yeni �zelliklerin �oklu�u de�il, kullan�c�yla ne kadar dost oldu�udur.

Yazd���m�z slaytlar�n %99'u benzer bir g�r�n��e sahiptir: bir ba�l�k sonra da benzer tip yaz�lar. Bu i�lem �ok geneldir o halde onlar� �al��t�racak basit bir mekanizma g�zel bir �zellik olacakt�r. Presentation, m�mk�n ortak slayt men�s�ndeki slayt �ekilllerinden birini se�memizi ve ayn� anda onun �zerinde de�i�iklik yapabilmemizi sa�lar.

Yaz�l� �ekiller

Bir�ok sunum bir s�ra, yaz�dan olu�an slayt ile s�n�rlanamaz. Genelde yaz�y�, oklar ve geometrik �ekillerle s�sleyerek, fikirler ve ili�kileri anlatmak i�in kullan�r�z. Sunum haz�rlamada, geometrik nesneler i�ine yaz�lan yaz�lar vazge�ilmez bir y�ntemdir. Presentation (k��esi yuvarlat�lm�� veya yuvarlat�lmam��) dikd�rtgenler, elipsler, vb. nesnelerin kullan�m�n� m�mk�n k�lar. Karma��k 2D (2 boyutlu) nesneler , PowerPoint 'te de oldu�u gibi, mevcut de�il fakat bunlar zaten s�kl�kla kullan�lmamaktad�r. E�er herhangi bir sebepten sunum i�in gerekli olurlarsa kendiniz �izim men�s�n� kullanarak olu�turman�z gerekir.

Bir �eklin b�t�n k�saltmalar� kolayca contextual men�den veya ara� �ubu�undan de�i�tirilebilir.

Bir �eklin i�ine yaz� yazmak �ok kolay, �zerine iki kere t�klaman�z yeterli.

3D �ekiller

Bir k�s�m 3D �ekiller de birlikte gelmekte ve bir�ok parametre kullan�larak �a��rt�c� de�i�ikliklere u�rat�labiliyorlar.

�izgiler

�izgiler nesneler ras�nda ili�ki kurmak ve seyircilerin ilgisini �ekmek i�in vazge�ilmez unsurlard�r. D�z, sade �izgilerden, ince kenarl� d�z �izgilere, CAD 'de tasarlanm��, uzunluk �l�mek i�in kullan�lan �izgilere kadar bir�ok �izgi �e�idi mevcut.

Nesneler, ba�lay�c�lar kullan�larak birbirine ba�lanabilir. Ba�lay�c�lar �zel tip �izgilerdir. �ki nesne ba�lay�c� ile ba�lanm��sa ve biri hareket ettirilirse, ba�lay�c� h�l� ba�lant�l� iken �eklini de de�i�tirir. Bu �izgiler i�in iki u�ta da bir�ok �e�it sonland�rma ikonu bulunmaktad�r. Bunlar dolu veya bo� kareler, �emberler, oklar olabiliyor.

Grafikler

�stedi�imiz herhangi bir �e�it (<../../common/May1998/tt.jpg, bmp, gif, png, tif, vb.) bit-i�lem grafi�ini ekleyebiliriz. �u andan itibaren grafi�e herhangi di�er bir nesne gibi davranabiliriz. Onun yerini de�i�tirebiliriz, d�zenleyebiliriz, vs. StarOffice bir resim galerisine sahiptir.

Animasyonlar

�imdi en g�steri�li �zelli�e geldik. E�er sunumumuz bir video yans�t�c�dan g�sterilecekse h�l� Presentation '� kullanabiliriz. Bu durumda program X sunucusu �zerinde t�m kontrol� ele al�r, b�ylece fareye sadece bir dokunu�umuzla (veya zaman ayarlayarak otomatik bir �ekilde) slaytlar� g�zden ge�irebiliriz. Bilgisayar�n video ��k���, yans�t�c�n�n video giri�ine ba�lanmal�d�r, sonra da "Slide Show" d��mesine basarak ���klar� kapat�r�z.

Sunumumuzdaki nesnelerin hareket ve �ntan�ml� �ekilde etkile�imini sa�layabiliriz (Tools-> Effects). Sunumun haz�rlanmas� s�ras�nda, nesnelerin ne zaman g�r�n�p yokolaca�� �nceden belirlenebilir.

Slaytlar�n ge�i�leri Tools->Slide_Transition se�ene�i kullan�larak ayarlanabilir. Bir�ok �e�it ge�i� bulunmaktad�r. �nsanlar� sunumumuz s�ras�nda uyumalar�n� engelleyebiliriz. Layout View modunda ge�i� efektinin slaytlar aras�ndaki h�zl� ilerlemesini g�rebiliriz.

Fakat hareket yapabilece�imiz tek �ey de�il, ses de koyabiliriz.

Ba�ka bir fikir de hareketli gif dosyalar� yarat�p onlar� sunuma eklemek olabilir.

OLE nesneleri

HTML 'e �evirmek

Bu i�lem ile haz�rlanan HTML sayfalar� herhangi bir �e�it animasyonu desteklemez. HTML 'e �evirmi� bir sunumu g�rmek istiyorsan�z a�a��daki resme t�klay�n:

Sonu�lar