Linux Nedir?

Linux Hakk�nda

Yazma Haklar�

Linux'un Tarih�esi

Kaynaklar

Linux Hakk�nda

Linux �zg�rce da��t�labilir bir UNIX s�r�m� olup x86, Motorola 68k, Digital Alpha, Sparc, Mips ve Motorola Power PC gibi �e�itli donan�mlar i�in sa�lanabilmektedir. Linux, tecimsel (ticari) UNIX s�r�mlerinin �o�unda yerine getirilen POSIX ko�ullamalar�na olabildi�ince uyulan bir uygulay�md�r. Linux'un �ekirde�i AT&T'nin d�zg�lerini (kodlar�) veya ba�ka sahiplenilmi� kaynaklar� kullanmamaktad�r. Linux i�in sa�lanabilen programlar� �zg�r Yaz�l�m Kurulu�u'nun (Free Software Foundation) GNU tasar�s� �er�evesinde geli�tirilmi�tir.

Linux, uygulamalar�n geni� bir yay�lg�s�n� (spektrumunu); X windows, Emacs, TCP/IP (SLIP, PPP, ISDN'i de i�eren) s�zle�meleri (protokolleri) alt�nda veri tabanlar� gibi geli�tirme ��k�nlar�n� (paketlerini) desteklemektedir. Bir�ok birey, Linux 80486 sistemleri �zerinde yeteneks�namalar�na giri�mi� ve Sun ile Digital'in ortad�zey i�istasyonlar�yla kar��la�t�r�labilecek ba�ar�mlar saptam��lard�r.

�ekirdek GNU Kitlesel Lisans� (K�salt�lm���: GPL) ile yasal olarak korunmakta olup �o�unlukla, etkin bir UNIX i�letim sistemini olu�turan, �ok say�da �al��t�r�labilenle (executable) birlikte ��k�nlan�r. "Da��t�mlar" olarak adland�r�lan bu ��k�nlar �ok �e�itli d�zenlemeler ve �l��lerde olabilmektedirler.

Linux �ekirde�ini, Internet'teki y�zlerce ftp sunucusundan sa�lamak m�mk�n olabildi�i gibi CDROM'da sunulan Linux da��t�mlar� da bulunabilmektedir. Bunlar aras�nda, CDROM sunan da��t�mlar'dan baz�lar� Caldera, Debian, Slackware, Red Hat �eklinde verilebilir. Linux da��t�mlar� i�in en �ok tan�nan ve iyi bilinen ftp y�relerinden biri ftp://sunsite.unc.edu/pub/Linux/distributions olup yery�z�nde d�zinelerce yans�s� (mirror) bulunmaktad�r.

• Da��t�mlarla ilgili �ok yararl� bir kaynak olarak distribution-HOWTO yaz�l�kayna�� (dok�man�) belirtilebilir.
• Ayr�ca �ekirde�in en son s�r�m�n� yoklamak i�in Linux-Version ba�lant�s�nda da inceleme yapabilirsiniz.

Linux yery�z�nde y�zbinlerce birey taraf�ndan kullan�lmaktad�r. O, programlar, ileti�ima�lar� (Intranet ve Internet) geli�tirmek amac�yla ve kullan�c�lar i�in bir �al��mataban� olarak kullan�lmaktad�r. Linux, ederiy�ksek UNIX sistemlerinin bir�o�una ederceetkin bir e�se�enek olu�turmu� bulunmaktad�r.

Yazma Haklar�

Linux toplumsal kullan�mb�lgesinde (public domain) olmamakla birlikte, GNU Toplumsal Lisans� alt�nda, Linux kaynak yaz�l�mlar�n�n daima �zg�rce da��t�labilir olmas� gerekmektedir. Bireyler, yeniden da��t�m� k�s�tlamamak ko�uluyla, istediklerinde Linux �zerinden para kazanabilmektedirler.

Yery�z�ndeki bir�ok birey Linux'u yaratmak i�in, as�l yazar, Linus Torvald y�netiminde tak�m halinde �al��makta ve �ekirde�e katk�lar� �zerinde kendi yazma haklar�na sahip bulunmaktad�rlar.

Linux'un Tarih�esi

Linux, ilk olarak, Finlandiya'daki Helsinki �niversitesi'nde Linus Torvald taraf�ndan yarat�lm��t�r. (Linus'un resmi: Linus) Linux, Internet'teki �ok say�da programc�n�n i�birli�iyle geli�tirilmi� ve geli�tirilmektedir.

Linus, Andy Tannenbaum taraf�ndan geli�tirilen k���k bir UNIX olan Minix'ten etkilenerek ilk �ekirde�ini bir evcille�tirme tasar�s� gibi d���nerek g�ndeme getirmi�tir. Kendi kendine, kendi s�zc�kleriyle, "Minix'ten daha iyi Minix" deyimini �ne s�rm��t�r. Tasar�s� �zerinde bir s�re �al��t�ktan sonra a�a��daki duyuruyu comp.os.minix haber grubunda yay�nlam��t�r:

( Yazar: �zg�n�m ama As�l ingilizce duyuru elimde olmad���ndan, ancak, bu ingilizceye geri �eviriyi sunabilmekteyim.)

" �nsan�n insan oldu�u ve kendi ayg�t s�r�c�lerini yazd�klar� o eski g�zel Minix-1.1 g�nlerinin �zlemi i�inde misiniz? �yi bir tasar�n�n eksikli�ini hissediyor ve gereksinimlerinize g�re d�zeltilebilen bir ��letim Sistemi �zerinde kariyerinize ba�layabilmek i�in neredeyse �l�yor musunuz? Minix �zerinde her�ey i�lerken bunu mu ara�t�r�yorsunuz? ��leyen ola�an�st� bir program elde etmek i�in uykusuz geceleri istemiyor musunuz? O zaman bu ileti (mesaj) tam sizin i�indir.

Bir ay kadar �nce s�z�n� etti�im gibi, AT-386 bilgisayarlar� i�in Minix'e benzer bir�eyin �zg�r s�r�m� �zerinde �al��maktay�m. Sonunda o �ey (her ne kadar ne yapmak istedi�inize ba�l� olmayabilse de) kullan�labilir bir d�zeye eri�mi� bulunmakta olup onun kaynakyaz�l�m�n� daha geni� bir da��t�m i�in yay�mlamak istiyorum. O sadece 0.02 (+1, hen�z �ok k���k bir yama) s�r�m�nde bulunmaktad�r ama onun �zerinde bash, gcc, gnu-make, gnu-sed, compress, vb yaz�l�mlar�n� ba�ar�yla �al��t�rm�� bulunmaktay�m."

Linus, 1991 y�l�n�n Ekim ay�n�n 5. g�n�nde Linux'un ilk "resmi" s�r�m�n�, s�r�m 0.02'yi yay�nlad�. O g�nden beri �ok say�da programc� onun �a�r�s�na yan�t verip Linux'un, bug�nk� t�m�yle etkin i�letim sistemi yap�s�nda, olu�turumuna yard�m etmi�tir.

Yaz�da Kullan�lan Kaynaklar

SSC, Inc.'n�n destekledi�i ve bak�m�n� sa�lad��� Linux kaynaklar�, UNIX ve Linux'la ilgili kitap bas�mc�lar�, Linux Journal , ve �e�itli ba�vuru kartlar� bu yaz�da kaynak olarak kullan�lm��t�r.