�spanyolca Elyordamsayfalar�n�n Kurulumu

Giri�

Kurulum

Kullan�m

Giri�

Linux'un uluslararas� arenadaki ba�ar�s� bu i�letim sistemi hakk�nda kaynakland�r�m�n ve e�itselyaz�lar�n b�y�k �l�ekte varl��� yan�s�ra bir �l��de de kaynakyaz�l�mlar�n�n elde edilebilirli�ine dayanmaktad�r. E�er Linux'un ispanyolca da��t�m�nda ba�ar� bekliyorsak ispanyolca elyordamlar�n� ingilizcesi'nde varolan�na e�de�er bir nitelikte olu�turmam�z gerekmektedir. NASILYAPILIR'lar�n (HOWTO), mini-NASILYAPILIR'lar�n, LDP elyordamlar�n�n (Linux Kaynakland�r�m Tasar�s�, Linux Documentation Project) ve sonunda da elyordam sayfalar�n�n �evirisini ama�layan ve y�r�t�lmekte olan �e�itli projeler bulunmaktad�r. �spanyolca elyordamsayfalar� ad� bu s�z� edilenlerin sonuncusunun ispanyolca �evirisi i�in se�ilmi� bulunmaktad�r.

Bir y�l �nce, bir grup g�n�ll� Linux s�r�mlerinde (Slackware, Debian, RedHat, ... ) normal olarak i�erilen elyordam sayfalar�n� birer birer �evirmeyi kararla�t�rd�lar. Bu ana dek t�m �abalar�m�z �eviri i�lemi �zerinde yo�unla�t�r�lm��t�. Bir s�re sonra, projenin �nemli bir �gesiyle, elyordam sayfalar�n�n kurulumu ve kullan�m�yla, ilgilenmemekte oldu�umuzun fark�na vard�k. Bu yaz�da, yeni UNIX kullan�c�lar�na ispanyolca elyordam sayfalar�n�n kurulum ve kullan�m s�recini ayr�nt�land�rarak anlataca��z.

UNIX, elyordamlar�n�n ve �ok �zel yard�m sayfalar�n�n g�sterimi i�in bir sisteme sahip bulunmaktad�r. Bu sayfalara eri�mek i�in temel g�d�m (command) man d�r. Bu g�d�m, Linux s�r�m�n�zde i�erilen elyordam sayfalar�n�n t�m�n� denetleyen veritaban�na giri� noktas�d�r. Sayfalar, eski bir bilgisayar yaz�dizim dili olan TROFF/NROFF'ta yaz�lm��t�r. UNIX s�r�mlerinin her birinde elyordam sayfalar�n�n i�erildi�i �zel bir dizin bulunur. Linux toplulu�u taraf�ndan benimsenen dizin /usr/man d�r.

Kurulum

En ba�ta s�z� edilmesi gereken nokta elinizde bulunan man sayfalar�n�n ispanyolca karakterleri i�leyebilme yetene�iyle donat�lm�� olma zorunlulu�udur. Latin1 olarak bilinen standart karakterler, �spanyolca da i�erilmek �zere, Bat� Avrupa dillerinin bir �o�unda kullan�lan �zel karakterlere destek vermektedirler. Dolay�s�yla, man Latin1 karakterlerini anlamal�d�r. Bu do�rultuda, man-1.4f sonras�ndaki herhangi bir man s�r�m� kullan�labilir. Ger�ekte, bug�nlerdeki Linux s�r�mlerinin bir�o�unun man'�n buna uygun bir s�r�m�n� i�ermekte oldu�una inanmaktay�z.

�kinci ad�m ispanyolca elyordamsayfalar�n�n son s�r�mlerinden birini elde edip yerel bir dizin i�ine a�makt�r. Bu s�r�m �e�itli y�relerde bulunabilir. �nerilecek yerlerden biri project anasayfas�d�r. En yeni s�r�me man-pages-es-0.2.tar.gz �zerinden ula�abilirsiniz. S�r�m�n y�reden�ekiminden sonra a�a��daki g�d�mle ��k�n� (paketi) a�abilirsiniz:

gunzip -c man-pages-es-0.2.tar.gz | tar -xvf -

cd man-pages-es-0.2

Sayfalar� as�l yerlerine kopyalamak i�in 

make install
                   

S�n�rl� disk kullan�malan�na sahip olan kullan�c�lar sayfalar�n s�k��t�r�lm�� bi�imde kurulumunu se�ebilirler. Bu se�imin i�lerlik kazanabilmesi i�in sisteminizde kurulu bulunan man g�d�m�n�n s�k��t�r�lm�� TROFF sayfalar�n� okuyabilme yetene�ine sahip olmas� gerekir. Yine, �ok eski linux s�r�mleri d���nda kalan, varolan s�r�mler bu �zeli�i destekleyen bir "man" g�d�m�ne sahip bulunmaktad�rlar. S�k��t�r�lm�� sayfalar�n kurulumu i�in

             make gz
             make install
             

Son a�ama olarak, man g�d�m�n�n se�eneklerini denetleyen  /etc/../../common/November1997/man.config dosyas�n�n  d�zeltilmesi gerekir. �zelikle, man g�d�m�n�n Latin1 karakterli TROFF/NROFF kaynak dosyalar�n� i�leyebilece�inden emin olmak gerekir. S�zgelimi, sistemimde kulland���m man. config dosyas�n� �rnek olarak verebilirim. Bu dosyayla �zg�n bi�imlendirme dosyas� aras�ndaki tek fark 

             NROFF  /usr/bin/groff -Tlatin1 -mandoc
             NEQN   /usr/bin/geqn -Tlatin1
             

Kullan�m

Art�k sayfalar�n d�zg�n bi�imde kurulumu ve bi�imlendirilmesi yap�lm�� bulunmaktad�r. Bunlar�n herhangi bir kullan�c� taraf�ndan kullan�m�n� sa�lamak i�in LANG ve LESSCHARSET �evresel de�i�kenlerine atamalar yapmak gerekir. (�spanyolca sayfalar�n benimsenmi� konuma getirilmesini sa�layacak bi�imde bu de�i�kenlerin b�t�neyayg�n atamalar� da yap�labilir.) Bu de�i�kenlerden ilki canl� bir kabuk ortam�nda kullan�lan bir dil olan locale'i denetler. LANG=es olmas� durumunda man elyordam sayfalar�n� /usr/man/es (ispanyolca s�r�m) dizininde arar ve bulamazsa bu kez /usr/man (ingilizce s�r�m) dizininde dener. �kinci de�i�ken "less" sayfaland�r�c�s�n�,  latin1 karakterlerini i�lemek �zere devreye sokar. Burada, ku�kusuz, less'i benimsenmi� sayfaland�r�c� olarak kullanmaya karar verdi�imizi varsaymaktay�z. Bu biraz �nce �rnek olarak verilen ../../common/November1997/man.config dosyas�nda da benimsenmi� se�im olarak kullan�lmaktayd�. Kullan�c�n�n  bash t�r� bir kabuk kullanmas� durumunda yukar�daki her iki de�i�kene de

               export LANG=es
               export LESSCHARSET=latin1
               
           

               setenv LANG=es
               setenv LESSCHARSET=latin1