Strona G��wna  |  Mapa Serwisu  |  Indeks  |  Szukaj

Erdal Mutlu <erdal(at)linuxfocus.org> O Autorze: Erdal jest jednym z tureckich redaktor�w LF. Obecnie pracuje jako administrator systemu w Linotype Library. Od czas�w akademickich jest wielkim fanem Linuksa i aktywnie rozwija ten system. Translated to Polish by: Rados�aw Weso�owski <wesolek(at)box43.gnet.pl> Zawarto��: Wprowadzenie Dlaczego ssh? Kopiowanie plik�w i katalog�w za pomoc� scp ssh - zdalne logowanie� Wykonywanie polece� u�ywaj�c ssh Po��czenie bez wpisywania has�a Skrypt Tworzenie kopii zapasowych Zako�czenie Warto przeczyta� Dyskusja dotycz�ca tego artyku�u

Wykorzystanie ssh i scp do automatyzacji prac administracyjnychďż˝

Notka:

Cz�sto zdarza si� tak, �e administrujesz du�� liczb� system�w z rodziny Linux/Unix, zazwyczaj s� one podobnie skonfigurowane. Na pewno zauwa�y�e�, �e podczas codziennej pracy wykonujesz sporo podobnych czynno�ci na ka�dym z tych system�w. Z ca�� pewno�ci� przyda Ci si� kilka przedstawionych poni�ej skrypt�w automatyzuj�cych twoj� prac�. W moich przyk�adach wykorzystam narz�dzia, kt�re wchodz� w sk�ad pakietu ssh.

Wprowadzenie

Dlaczego ssh?

Kopiowanie plik�w i katalog�w za pomoc� scp

scp /path/to/the/file/file1 user@remote_host:/remotedir/newfile

scp user@remote_host:/remotedir/file /path/to/local/folder/newfile

scp -r user@remote_host:/remotedir .

ssh - zdalne logowanieďż˝

ssh [email protected]

Wykonywanie polece� u�ywaj�c ssh

ssh [email protected] df -H

Po��czenie bez wpisywania has�a

ssh-keygen -b 1024 -t dsa

W tym miejscu mo�emy ju� zestawi� bezpieczne po��czenie pomi�dzy komputerami, kopiowa� pliki i wykonywa� polecenia, ale, �eby wykonywa� niekt�re prace automatycznie nale�y wyeliminowa� wpisywanie has�a, lub has�a-frazy. Rozwi�zaniem mo�e by� pisanie w ka�dym skrypcie wymaganego has�a, co zreszt� nie jest dobrym pomys�em. Lepszym rozwi�zaniem, jest u�ycie agenta kluczy, kt�ry zajmie si� tym zadaniem. 'ssh-agent' jest programem, przechowuj�cym prywatne klucze u�ywane do weryfikacji. Aby rozpocz�� korzystanie z niego wykonaj polecenie:

ssh-agent $BASH

ssh-add .ssh/id_dsa

ssh-add .ssh/identity

ssh-add -l

W tym momencie, kiedy spr�bujesz po��czy� si� z serwerem, kt�ry ma tw�j klucz publiczny, po��czenie zostanie zestawione bez twojego udzia�u - 'ssh-agent' zajmie si� procesem autoryzacji.

Kiedy u�ywasz programu 'ssh-agent', tak jak jest to opisane powy�ej, mo�esz z niego korzysta� jedynie na termintalu, z kt�rego wystartowa�e� ssh-agenta. Aby temu zaradzi� czeka Ci� jeszcze troch� pracy, �eby u�atwi� Ci to zadanie stworzy�em prosty skrypt startuj�cy agenta:

#!/bin/sh
#
# Erdal mutlu
#
# Starting an ssh-agent for batch jobs usage.

agent_info_file=~/.ssh/agent_info

if [ -f $agent_info_file ]; then
 echo "Agent info file : $agent_info_file exists."
 echo "make sure that no ssh-agent is running and then delete this file."
 exit 1
fi
                         
ssh-agent | head -2 > $agent_info_file
chmod 600 $agent_info_file
exit 0

source ~/.ssh/agent_info or . ~/.ssh/agent_info

W celu usprawnienia mo�esz dopisa� kilka poni�szych linijek do swojego pliku .bashrc:

if [ -f .ssh/agent_info ]; then
. .ssh/agent_info
fi

Ostrze�enie: Warto dobrze zabezpieczy� tw�j komputer, gdy� w przeciwnym wypadku w�amywacz uzyskuj�c dost�p do twojego konta bez problemu b�dzie m�g� logowa� si� na inne serwery. Wszystko ma swoj� cen�!�

Skrypt

Nadszed� wreszcie czas na wyja�nienia, jak zautomatyzowa� niekt�re prace administracyjne. Idea jest prosta - wykonanie okre�lonych polece� na podanej li�cie host�w, a nast�pnie skopiowanie kilku plik�w, czyli rutynowe czynno�ci. Oto skrypt:

#!/bin/sh

# Installing anything using Secure SHELL and SSH agent
# Erdal MUTLU
# 11.03.2001


##################################################################
#                     Functions                                  #
##################################################################
### Copy files between hosts
copy_files()
{
 if [ $files_file != "files_empty.txt" ];then
  cat $files_file | grep -v "#" | while read -r line
  do 
   direction=`echo ${line} | cut -d " " -f 1`
   file1=`echo ${line}     | cut -d " " -f 2`
   file2=`echo ${line}     | cut -d " " -f 3`
   
   case ${direction} in
      "l2r") :	### From localhost to remote host
          echo "$file1  --> ${host}:${file2}"
          scp $file1 root@${host}:${file2}
      ;;
      "r2l") :	### From remote host to localhost
          echo "${host}:${file2}  --> localhost:${file2}"
          scp root@${host}:${file1} ${file2}
      ;;
      *)
          echo "Unknown direction of copy : ${direction}"
          echo "Must be either local or remote."
      ;;
   esac
  done
 fi
}

### Execute commands on remote hosts
execute_commands()
{
 if [ $commands_file != "commands_empty.txt" ];then
  cat $commands_file | grep -v "#" |  while read -r line 
  do
   command_str="${line}"
   echo "Executing $command_str ..."
   ssh -x -a root@${host}  ${command_str} & 
   wait $!
   echo "Execute $command_str OK."
  done
 fi
}

### Wrapper function to execute_commands and copy_files functions
doit()
{
 cat $host_file | grep -v "#" | while read -r host
 do
  echo "host=$host processing..."
  case "${mode}" in
	"1")
		copy_files
		execute_commands 
		;;
	"2")
		execute_commands 
		copy_files
		;;
	*)
		echo "$0 : Unknown mode : ${mode}"
		;;
  esac	
  echo "host=$host ok."
  echo "------------------------------------------------------------------"
 done
}

##################################################################
### Program starts here
##################################################################

if [ $# -ne 4 ]; then
 echo "Usage : $0 mode host_file files_file commands_file"
 echo ""
 echo "mode is 1 or 2 "
 echo "    1 : first copy files and then execute commands."
 echo "    2 : first execute commands and then copy files."
 echo "If the name of files.txt is files_empty.txt then it is not processed." 
 echo "If the name of commands.txt is commands_empty.txt then it is 
 echo "not processed." 
 exit
fi


mode=$1
host_file=$2
files_file=$3
commands_file=$4

agent_info_file=~/.ssh/agent_info
if [ -f $agent_info_file ]; then
 . $agent_info_file
fi

if [ ! -f $host_file ]; then 
 echo "Hosts file : $host_file does not exist!"
 exit 1
fi
 
if [ $files_file != "files_empty.txt" -a ! -f $files_file ]; then
  echo  "Files file : $files_file does not exist!"
  exit 1
fi

if [ $commands_file != "commands_empty.txt" -a ! -f $commands_file ]; then
 echo  "Commands file : $commands_file does not exist!"
 exit 1
fi

#### Do everything there
doit

Zapiszmy plik jako ainstal.sh (automatyczna instalacja). Uruchamiaj�c program bez �adnych parametr�w otrzymamy wiadomo��:

./ainstall.sh

Usage : ./ainstall.sh mode host_file files_file commands_file

mode is 1 or 2 
        1 : first copy files and then execute commands.
        2 : first execute commands and then copy files.
If the name of files.txt is files_empty.txt then it is not processed.
If the name of commands.txt is commands_empty.txt then it is not
processed.

Zgodnie z wiadomo�ci�, je�eli nie chcesz wykona� �adnej komendy, wtedy jako argumentu dla 'commands_file' u�yj 'commands_empty.txt', natomiast, je�eli nie masz zamiaru kopiowa� plik�w u�yj warto�ci 'files_empty.txt' dla opcji 'files_file'. Nie zawsze przecie� jednocze�nie kopiujesz lub wykonujesz jakie� polecenia.

Zanim zaczn� wyja�nia� skrypt linijka po linijce, zaprezentuj� przyk�ad u�ycia: przypu��my, �e uruchomi�e� zapasowy serwer DNS i chcesz go doda� do pliku '/etc/resolv.conf'. Dla u�atwienia przypu��my r�wnie�, �e wszystkie maszyny maj� taki sam plik 'resolv.conf', jedyn� rzecz� do zrobienia, jest skopiowanie nowego pliku na wszystkie inne komputery.

Na pocz�tek potrzebna Ci b�dzie lista wszystkich host�w, zapiszemy je w pliku 'hosts.txt'. Format pliku jest nast�puj�cy - ka�da linijka zawiera tylko jeden wpis (nazw� lub adres IP). Pryzk�ad:

##########################################################################
#### Ka�da linia zawiera jedn� nazw� lub adres IP komputera. Linie, kt�re 
#### rozpoczynajďż˝ siďż˝  od znaku # sďż˝ ignorowane.
##########################################################################
helvetica.fonts.de
optima.fonts.de
zaphino
vectora
#10.10.10.162
10.10.10.106
193.103.125.43
10.53.103.120

Jak wida� mo�na poda� pe�n� nazw�, lub tylko jej cz�� odpowiadaj�ca nazwie hosta. Nast�pnie konieczne jest stworzenie pliku, w kt�rym znajd� si� nazwy plik�w przeznaczone do kopiowania. Istniej� dwie mo�liwo�ci kopiowania:

• Z lokalnego komputera na komputery znajdujďż˝ce siďż˝ w pliku hosts.txt. Tak jak w naszym przykďż˝adzie.
  
• Z kaďż˝dego hosta znajdujďż˝cego siďż˝ w spisie na nasz lokalny system. Ten sposďż˝b wykorzystamy w przykďż˝adzie opisanym w dalszej czďż˝ci.

Stworzymy list� plik�w przeznaczonych do kopiowania i zapiszmy j� jako np. 'files_file.txt'. Ka�da linia w tym pliku zawiera informacje, kt�re zostan� u�yte do kopiowania pliku. Istniej� dwa kierunki kopiowania: l2r (local to remote) i r2l (remote to local). l2r zostanie zastosowany, kiedy plik ma zosta� umieszczony na zdalnej maszynie, natomiast r2l w przeciwnym przypadku. Kiedy ju� okre�limy kierunek nale�y poda� dwie nazwy plik�w, oddzielone spacj� lub znakiem tabulacji. Pierwszy plik jest kopiowany do lokalizacji znajduj�cej si� pod drug� nazw�, z uwzgl�dnieniem kierunku. Nazw� pliku dla zdalnego systemu nale�y poda� w formie bezwzgl�dnej, w przeciwnym wypadku plik trafi do katalogu domowego roota. Oto przyk�ad:

############################################################################
# Struktura pliku: 
# - Znaczenie wpis�w: l2r (localhost to remote) and r2l 
# (remote computer to local). 
#       r2l  file1   file2 
#         znaczy skopiuj file1 z hosta zdalnego (hosty znajdujďż˝ siďż˝ 
#         w pliku hosts.txt file) na lokalny komputer jako file2. 
#       l2r     file1   file2 
#         znaczy skopiuj file1 z lokalnej maszyny na zdalny komputer
#          (hosty znajdujďż˝ siďż˝ w pliku hosts.txt) jako file2 
#         
#       Notka: ca�y proces jest zale�ny od dyrektywy  
#       okre�laj�cej kierunek.
############################################################################
l2r     resolv.conf     /etc/resolv.conf

Tak jak widzisz do��czy�em do pliku wyja�nienie struktury. Jest to prosty, lecz skuteczny spos�b na wyja�niaj�cy zawarto��. W naszym przyk�adzie mamy zamiar skopiowa� plik resolv.conf na zdaln� maszyn� pod nazw� '/etc/resolv.conf'. Dla demonstracji zasady dzia�ania skryptu po skopiowaniu zostan� zmienione prawa dost�pu do pliku, a nast�pnie zostanie wy�wietlona jego zawarto��. Polecenia do wykonania umieszczone s� w oddzielnym pliku, nazwijmy go 'commands_file.txt'. Zawarto��:

###########################################################################
# Struktura pliku jest nast�puj�ca: ka�da linia zawiera polecenie do  
# wykonania. Polecenia wykonywane sďż˝ po kolei. 
###########################################################################
chown root.root /etc/resolv.conf
chmod 644 /etc/resolv.conf
cat /etc/resolv.conf

Komendy zawarte w pliku 'command_file.txt' zostan� wykonane na ka�dym ho�cie, kt�rego adres znajduje si� w pliku 'hosts.txt'. Wykonywane s� jedna po drugiej w kolejno�ci wyst�pienia w spisie.

Dobrze, a wi�c mamy wszystkie potrzebne pliki. Pozosta�o nam tylko jeszcze okre�li� tryb, w jakim uruchomimy skrypt, to znaczy, kt�ry z dw�ch plik�w 'commands_file.txt' czy 'files_file.txt' zostanie wykonany pierwszy. Je�eli najpierw chcesz skopiowa� pliki, a nast�pnie wykona� polecenia wybierz tryb 1, w przeciwnym wypadku skorzystaj z drugiego. Mo�emy teraz wykona� nasz skrypt podaj�c odpowiednie opcje:

./ainstall.sh 1 hosts.txt files_file.txt commands_file.txt

Wskaz�wka: Aby u�atwi� sobie prac� warto zmieni� nazw� pliku na tak�, kt�ra jednoznacznie okre�li zawarto��, w naszym przypadku dobrym pomys�em mo�e by� 'files_resolvconf.txt', tak� sam� metod� stosuj� do plik�w hosts.txt, oraz commands.txt.

Nadszed� wreszcie czas, na wyja�nienie skryptu. Program rozpoczyna dzia�anie, od sprawdzenia liczby argument�w, je�eli liczba ta jest r�na od czterech zostanie wy�wietlona pomoc, kiedy wszystko jest w porz�dku poszczeg�lne argumenty przypisywane s� odpowiednim zmiennym. Po sprawdzeniu istnienie pliku '~/.ssh/agent_info' jest on odczytywany. Plik ten zawiera informacj� na temat dzia�ania programu 'ssh-agent'. Je�eli nie korzystasz z agenta, b�dziesz zmuszony wprowadzi� wszystkie has�a r�cznie, co oznacz, �e nie uzyskasz automatyzacji :). Nast�pnie skrypt sprawdza istnienie plik�w zawieraj�cych: adresy host�w, komendy i pliki. Istnieje r�wnie� specjalny test, sprawdzaj�cy wyst�pienie jednej z nazw: 'files_empty.txt' lub 'commands_empty.txt'. Kiedy jako argument podasz jedn� z tych nazw nie ma potrzeby sprawdzania istnienia takiego pliku. Dokona�em drobnej zmiany w kodzie skryptu podczas pisania tego artyku�u, przedtem wygl�da�o to tak:

if [ -f $host_file -a -f $files_file -a -f $commands_file ]; then
 echo "$host_file $files_file $commands_file"
 doit
else
 echo "$host_file or $files_file or $commands_file does not exist"
 exit
fi

U�ywaj�c powy�szej wersji konieczne by�o stworzenie plik�w o nazwach: 'files_empty.txt' oraz 'commands_empty.txt', chocia� nie stanowi�o to problemu, poniewa� pracowa�em ca�y czas w tym samym katalogu, postanowi�em to zmieni�. Na ko�cu wywo�uj� funkcj� 'doit', kt�ra rozpoczyna w�a�ciwe dzia�anie skryptu. Funkcja ta przy pomocy p�tli dla ka�dego hosta znajduj�cego si� w '$hosts_file' wywo�uje funkcje 'copy_files' oraz 'execute_commands' w kolejno�ci zale�nej od trybu. Zmienna '$host' zawiera aktualny adres IP lub nazw� komputera. Przyjrzyjmy si� teraz bli�ej funkcji 'copy_files'. W pierwszej kolejno�ci sprawdzana jest warto�� zmiennej 'files_file'. Je�eli zawiera ona 'files_empty.txt', �adna akcja nie zostanie podj�ta, w przeciwnym wypadku ka�da linia zmiennej '$files_file', jest sprawdzana, pobierane s� nast�puj�ce dane 'direction', 'file1' i 'file2' zawieraj�ce kierunek kopiowania, pierwsz� i drug� nazw� pliku. Zgodnie z przyj�tym kierunkiem dane s� kopiowane przy u�yciu programu 'scp'. Sprawd�my jeszcze, co dzieje si� w funkcji 'execute_commands'. Tak samo, jak w poprzedniej funkcji sprawdzane jest istnienie odpowiedniego pliku. Je�eli zmienna ma warto�� 'commands_empty.txt' �adne polecenie nie zostanie wykonane. Kiedy plik istnieje i nie jest pusty wszystkie zawarte w nim polecenia zostan� wykonane jako zadania dzia�aj�ce w tle. Nast�pnie wywo�ana jest komenda 'wait' z parametrem '$!', kt�ra daje nam pewno��, �e kolejne polecenie zostanie wykonane dopiero wtedy, gdy zako�czy si� poprzednie. '$!' reprezentuje ID ostatniego procesu uruchomionego w tle. Proste prawda?������

Tworzenie kopii zapasowych

Przedstawi� teraz troch� bardziej zaawansowany przyk�ad u�ycia skryptu. Zostanie on wykorzystany do stworzenia kopii zapasowej plik�w konfiguracyjnych poszczeg�lnych serwer�w. Do tego celu napisa�em ma�y skrypt wykorzystuj�cy ainstall.sh:

#!/bin/sh
 
server_dir=${HOME}/erdal/sh/ServerBackups
  
if [ ! -d $server_dir ]; then
 echo "Directory : $server_dir does not exists."
 exit 1
fi
     
cd $server_dir
      
servers=ll_servers.txt
prog=${HOME}/erdal/sh/einstall_sa.sh
       
cat $servers | grep -v "#" | while read -r host
do
  echo $host > host.txt
  $prog 1 host.txt files_empty.txt
  servers/${host}/commands_make_backup.txt
  $prog 1 host.txt files_getbackup.txt commands_empty.txt
  mv -f backup.tgz servers/${host}/backup/`date +%Y%m%d`.tgz
  rm -f host.txt
done
             
exit 0

Nale�y za�o�y� specjalny katalog nazwany 'servers', a w tym katalogu musz� znale�� si� dwa pliki: 'files_getbackup.txt' i 'll_servers.txt'. Oto zawarto�� pliku 'files_getbackup.txt':

r2l /root/backup.tgz backup.tgz

'll_servers.txt' zawiera adresy host�w, kt�re maj� by� poddane archiwizacji. Ka�dy host musi posiada� katalog o takiej samej nazwie, a w tym katalogu musi znajdowa� si� plik 'commands_make_backups.txt' zawieraj�cy polecenie tworz�ce archiwum /root/backup.tgz. Oraz katalog nazwany 'backup'. Wszystkie kopie zapasowe b�d� przechowywane w tym katalogu. Je�eli zawarto�� pliku 'll_servers.txt' jest nast�puj�ca:

fileserver
dbserver
10.10.10.1
appserver

wtedy struktura twojego katalogu '$servers' wygl�da jak poni�ej:

servers
|-- files_getbackup.txt
|-- ll_servers.txt
|-- make_server_backups.sh
|-- 10.10.10.1
|   |-- backup
|   `-- commands_make_backup.txt
|-- appserver
|   |-- backup
|   `-- commands_make_backup.txt
|-- dbserver
|   |-- backup
|   `-- commands_make_backup.txt
|-- fileserver 
    |-- backup
    `-- commands_make_backup.txt

A oto zawarto�ci przyk�adowych plik�w 'commands_make_backups.txt' :

tar cfz /root/backup.tgz /etc/samba /etc/atalk /etc/named.conf /var/named/zones

Powy�sza polecenie tworzy kopi� plik�w /etc/samba, /etc/atalk, /etc/named.conf i� /var/named/zones.

tar cfz /root/backup.tgz /etc/httpd /usr/local/apache

Kopia zapasowa plik�w serwera apache.

tar cfz /root/backup.tgz /etc/squid /etc/named.conf

Przy pomocy tego polecenia zarchiwizujesz konfiguracjďż˝ proxy serwera squid, oraz konfiguracjďż˝ serwera dns.

Stosuj�c odpowiednie wpisy proces archiwizacji mo�esz odpowiednio dostosowa� do w�asnych potrzeb.

Zako�czenie

Warto przeczytaďż˝

• SSH, The Secure Shell: The Definitive Guide, by Daniel J. Barrett and Richard Silverman.
• Through the tunnel, by Georges Tarbouriech.
• Shell Programming, by Katja and Guido Socher.

Dyskusja dotycz�ca tego artyku�u

2003-01-17, generated by lfparser version 2.33