System Administration : Virtual Network Computing, as known as VNC

Bu makalenin farkl� dillerde bulundu�u adresler: English Castellano Deutsch Francais Nederlands Russian Turkce

Georges Tarbouriech taraf�ndan

Yazar hakk�nda:

Georges uzun zamand�r bir Unix kullan�c�s�. (ticari ve bedava). VNC hayat�n� de�i�tirdi :-).

��erik:

Giri�
Tan�t�m
E�lenceli yan�(up!)
Ciddi yan�
G�venlik
Hepsi bu kadar
Bu makale hakk�nda yorum ve ele�tiriler

Sanal A� ��lemesi (Virtual Network Computing) k�saca VNC olarak da bilinir.

�eviri : Ye�im Tanr�sever

�zet:

VNC a� y�neticisinin bir hayaliydi ve sonunda ger�ek oldu.
Uzaktan g�sterim sistemi denebilir ama daha ba�ka i�levleri de mevcut.
http://www.uk.research.att.com sitesinden yaz�l�m� bedava olarak alma imkan�n�z var. VNC GPL alt�nda da��t�lmakta ve bir�ok platform i�in s�r�mleri mevcuttur.
VNC'nin �zelliklerini ke�fedelim.

Giri�

1999 y�l� ba�lar�nda AT&T Olivetti Ara�t�rma Laboratuvar�nda VNC �zerine �al��maya ba�lad�. AT&T g�rsel y�resinde anlat�ld�� gibi ATM a� bilgisayarlar�nda geli�tirildi ve bu sisteme "Virtual Network Computing" ( Sanal A� ��lemesi ) ad� verildi.
VNC'yi kullanabimek i�in TCP/IP a� ba�lant�n�z�n, bir vncserver ve vncserver yaz�l�m�n�n �al��t�� makinaya ba�lant� kurabilmek i�in vncviewer'a ihtiyac�n�z var.
X tabanl� VNCServer, X'te yap�ld�� gibi istemci-sunucu yap�s�n� kullanmaktad�r. Sisteminizde iki sunucunun �al��yor olmas� gerekmekte: bir X sunucusu ve VNC sunucusu. Bu sayede X sunucusunun ve VNC sunucusunun g�r�nt�leme numaras�n�n saklanmas� sa�lanmaktad�r. VNC sunucusuna ba�lanabilmek i�in makinan�n ismini ve g�r�nt�leme numaras�n� belirtmeniz gereklidir. Komut "vncviewer makina_ismi:2" �eklinde olmal�d�r.Bu komutu daha a��k bir �ekilde anlatacak olursak: X sunucusunun g�r�nt� numaras� 2'dir ve VNC sunucusu da g�r�nt�leme numaras�n� 2 olarak alacakt�r. �stemci taraf�ndaysa, g�r�nt�leme numaras�n� belirterek sunucuya ba�lan�rs�n�z. E�er bir kullan�c� 1 numaral� g�r�nt� sunucusunda �al��yorsa, siz 2 g�r�nt� numaras�n� alacaks�n�z fakat di�er kullan�c� sizin bu makinada �al��t��n�za dair herhangi bir not almayacakt�r.
VNC m�mk�n olan ilk g�r�nt�leme numaras�n� al�p bu numaray� da belirtir fakat di�er g�r�nt�leme numaralar�yla ilgili herhangi bir bilgi verilmez. E�er vncserver size g�r�nt�leme numaras�n� 2 olarak verirse; 3, 4.. g�r�nt�leme numaralar�ndan ba�lan�p g�r�nt�leyiciyi �al��t�rabilirsiniz.
Windows makinalarda daha farkl� olacakt�r �rne�in yeni bir masa �st� olu�turamayacaks�n�z. Mevcut olan masa �st� uzaktan olu�turulacakt�r.
E�er deminki �al��an kullan�c� �rne�ini ele alacak olursak, onun �ali�ti�� makinaya ba�land��n�z zaman kullan�c� sizin yapt��n�z her islemden haberdar olacakt�r.
Tabiyki �ntan�ml� g�r�nt�leme numaras� 0 olacakt�r. E�er iki NT makinaya ba�lanacaksan�z numaray� belirlemeniza gerek yoktur.
VNC bir�ok OS i�in mevcuttur, fakat bazen sadece istemci baz�nda mevcuttur ki buna g�r�nt�leyici diyelim. BeOs'u ele alal�m, bu sistem i�in VNC sunucusu bulunmamaktad�r. Bir�ok Unix, MacOS, AmigaOS, ... VNC kullanabilir.
M�mk�n platformlar� http://www.uk.research.att.com/vnc/platforms.html adresinden ��renebilirsiniz.VNC'yi kaynak kodlu yada derlenmi� bir �ekilde platforma g�re elde edebilirsiniz.Programlar�n boyular� k��k olmakla beraber y�klenmesi de basittir.
�imdi vnc nas�l �al��yor ona bakal�m.

Tan�t�m

Sunucu taraf�

VNC'nin �u anki s�r�m� 3.3.3. Platforma g�re bu numaralar de�i�mekte. X kullan�lan makinalarda vncserver denilen bir sunucu ve Xvnc programlar�na ihtiya� vard�r. vncserver perl dinlinde yaz�lm�� bir programd�r ve iste�inize g�re burda de�i�iklik yapman�z m�mk�nd�r. Bu program Xvnc'yi �al��t�rmaktad�r fakat Xvnc'yi direk olarak �al��t�rman�z pek �nerilmemektedir.
Kendi eri�im yolunuzda oldu�u s�rece program� istedi�iniz yere yerle�tirebilirsiniz.
xstartup (.vnc dizininde bulunuyor) program�nda belirtece�iniz herhangi bir pencere denetleyicisini kullanabilirsiniz . vncserver ilk kullan�mda sizden bir �ifre isteyecektir. �ifre bu sunucuya ba�lanmak i�in daha sonra gerekli olacakt�r.
Herhangi bir X sunucu gibi vncserver bir�ok se�enek sunmaktad�r.Xvnc --help komutunu vererek kullanabilece�iniz se�enekleri ve alaca�� parametreleri g�rmeniz m�mk�n. Bunlar vncserver'dan Xvnc'ye ge�erler.
VNC sunucusunun �al��t�r�lmas� bu kadar!
Microsoft makinalarda bu i�lem biraz daha farkl�d�r. NT4.0 vncserver'�n bir servis olarak kullan�lmas�na izin verir. Windows 95 ya da 98 makinalardaysa men�den ya da g�r�nt�sel g�sterge (icon)'yi t�klaman�z gereklidir.
X tabanl� sunuculardaki gibi bir�ok ayar tan�mlanabilir. Gelen men�y� incelemeniz bunun i�in yeterli olacakt�r.

�stemci taraf� (g�r�nt�leyici)

�stemci vncviewer denen tek bir komuttur.
VNC sunucusuna ba�lanmak i�in vncviewer'�n g�r�nt�leme numaras�yla �al��t�r�lmas� yeterlidir. �rne�in e�er linx isimli bir sunucuya 2 g�r�nt� numaras�yla ba�lanmak istiyorsan�z "vncviewer linux:2" yazman�z yeterlidir. Daha sonra sunucu �ifresi sorulacakt�r ve b�ylece linux makinas�n�n masa �st�ne sanki o makinada �al��yormu� gibi ula�acaks�n�z. E�er root olarak sisteme girdiyseniz, bu makinay� y�netebilirsiniz. Fakat yapt�klar�n�za dikkat edin!
Bu t�m g�r�nt�leyiciler i�in her platformda mevcuttur. Sadece tek kelime:m�kemmel!

E�lenceli yan�(up!)

Yerel (h�z nedeniyle) a�da, VNC size al��lmam�� eyler yapman�z� sa�lar.
Her�ey m�mk�n g�z�k�r: Herhangi bir Os'da herhangi bir program �al��t�rabilirsiniz.
�rne�in e�er vncserver program�n� Windows NT'de kullan�yor ve BeOs'ta bir g�r�nt�leyici �al��t�r�yorsan�z, NT makinas�nda bulunan herhangi bir yaz�l�m� kullanman�z m�mk�n olacakt�r.
Diyelim ki sizde lisansl� bir Photoshop program� var ve Photoshop program�n�z� BeOS'tan Nt makinada oldu�u gibi �al��t�rabilirsiniz. Bu demektir ki BeOS dmasa �st�n�zde NT masa �st�n� temsil eden bir pencere a��lacakt�r: yani NT makinada �al��yorsunuz.

BeOS da photoshop!

Ya da Windows'ta Gimp?

Tekrardan, bu i�lem VNC g�r�nt�leyici olan t�m makinalarda yap�labilir.
Ba�ka bir �rnek: e�er bir makinada �nternet ba�lant�s� olmadan �al��yorsan�z, interneyt ba�lant�s� olan bir vnc sunucusuna ba�lanabilirsiniz ve ba�land��n�z makinan�n taray�c�s�yla internette s�rf yapman�z m�mk�nd�r. Ayn� zamanda maillerinize de ula�ma imkan�n�z var.

vncviewer'�n internet ba�lant�s� yok, bununla beraber...

Ayr�ca, bir vnc sunucusuna ba�lanabilirsiniz ve buradan a�da bulunan herhangi bir makinaya ula�man�z da m�mk�nd�r ve ba�l� bulundu�unuz makineden neden ba�ka bir vncviewer �al��t�rmayas�n�z ki!
e�er vnc sunucusunu bir unix makinadan �al��t�r�yorsan�z, vnc g�r�nt�leyicisini �al��t�ran makinalar ayn� anda makinan�za farkl� g�r�nt�leme numaralar�yla ba�lanabilir. Bu �zellik Windows makinalarda blunmaz ��nk� sadece bir adet g�r�nt�leme numaras�na sahiptirler.

Ciddi yan�

Daha �nce s�ylediklerinizin ciddi olmad�� anlam�na gelmez!
Mesela t�m sistem y�neticisi Windows NT y�netiminden mennun kalabilir: kimin sunucuya ba�land��n� bilemezsiniz ve tabiyki kim ne yap�yor...
teknik tak�m�n� sat�n almad��n�z s�rece, bu sayede beliril bir makinada �al��an islemleri (islemleri sonland�rma yetkisi olmadan) g�rmeniz m�mk�n. Yorum yok!
Vnc, bu m�kemmel ger�ek etraf�nda �al��maktad�r.
Bir �rnek verelim.
Bir�ok windows uygulamas� geli�tiriyor ve uyguluyorsunuz. Her yeni s�r�m sunucu ve istemcilerde g�ncelleme gerektirecektir. Makinalar sizin ofisinizden az yada �ok uzaklar.
Bir yada daha fazla istemcide bu program �ali�iyorsa g�ncelleme yapman�z m�mk�n olmaz.
Vnc sayesinde her istemcide uygulamay� durdurabilirsiniz ve istedi�iniz gibi y�kleme, g�ncelleme yapman�z ofisinizden ayr�lmadan m�mk�n hale gelir. Tabiyki bu i�i kimse yokken yapman�z daha iyi olacaktir fakat bir�ok kullan�c� kulland�� program� i�i bittikten sonra kapamay� unutur, b�ylece uygulaman�n �al��t�r�l�p �al��t�r�lmad��n� konrol etmeniz gerekir.
i� istasyonlar�nda VNC bir servis olarak y�klenir y�klenmez, vnc sunucusunu NT sunucusundan uzaktan ba�latabilirsiniz ve bunlara ba�lanabilir, yapman�z gerekenleri yapabilirsiniz yani �al��an uygulamalar� durdurabilir, g�ncelleme is�eminizi yapabilirsiniz. (�al��t��n�z d��nda, vnc sunucusuna ba�lanm�� ba�ka bir NT sunucudan bile.) ve g�ncellemelerinizin �ali��p �al��mad��n� kontrol edebilirsiniz. Sonra uzak makinadaki vnc sunucusunu kapat�p bu i�lemi daha sonra ba�ka bir i�itasyonuna tekrarlayabilirsiniz.
�nemli bir not: VNC NT i� istasyonunu Ctrl-Alt-Del ile kilitlemenize imkan sa�lar. (Daha �nceki s�r�mlerde bu m�mk�n de�ildi).Ayni i�lemi Unix i� istasyonlar�nda da yapmak m�mk�nd�r, vcn g�r�nt�leyicisi Nt �zernden �al��an vcn sunucusuna ba�lanarak bu i�lem ger�ekle�tirilebilir.
T�m a�� bu �ekilde, uzak komutlar�n� (remote commands) e�er mevcutlarsa vnc sunucular�nda �al��t�rabilirsiniz. Burada "uzak" herhangi bir yerde anlam�ndad�r. Yani e�er gerekirse evinizden bile bir makinaya ula�abilirsiniz.

G�venlik

T�m ileti�im programlar� ayn� zamanda bir g�venlik a�� olarak g�r�l�r.
Sizin yapabilece�iniz bu riski olabidi�ince aza indirmek. G�venlik �nemli bir olgudur. E�er birisi size a� sisteminn %100 g�venli oldu�unu s�ylerse,ona asla inanmay�n! Bilgisayar korsanlar� insanlar�n d��nd��nden �ok daha yeteneklidirler: bu da ba�ka bir olgu.
G�venli bir VNC i�in �ncelikle g�venli bir a��n�z�n olmas� gerekli. G�venlik duvar�,SSL, SSH.. g�venlik i�in kullan�lmal�.
Ba�ka bir g�venlik yolu da ba�lant� yapacak olan IP numaralar�n� s�n�rland�rmakt�r.
Ba�ka bir�ok y�ntem vard�r ama bunlar�n hepsini burada g�stermeyece�iz.Fakat http://www.uk.research.att.com/vnc/extras.html adresinden bilgi edinebilirsiniz.

Hepsi bu kadar

E�er VNC'yi bilmiyorsan�z,test etmeye de�er. Umar�z bu makale VNC ile ilgilenmenizi sa�lami�t�r. Bu alandaki en iyi yaz�l�m oldu�u mutlakt�r.
Bedava olmas� ve fazla yer kaplamamas� da di�er bir yan�. VNC g�venilebilirdir ve duydu�um tek sorun son Windows s�r�mnden geldi:e�er uzak (remote) NT i� istasyonundan bir kullan�c� CapsLock tu�u kapal�yken Ctrl-Alt-DEl komutunun �al��mad�� g�r�lm��. Tek bulabildi�im bu! Brn VNC'yi Solaris Sparc, Irix, Linux, BeOS, AmigaOS ve NT �zerinde kullan�yorum. En son geli�tirilmi� olan AmigaOS s�r�m�d�r.
Burada okuduklar�n�z VNC'nin yapabildiklernin sadece bir b�l�m�d�r. VNC baz� Linux da��t�mlar�yla da beraber gelmeye ba�lad�. E�er ev yada b�ronuzda ufak bir a��n�z varsa, VNC'yi deneyin.

Makale hakk�nda yorum ve ele�tiriler

Burada bulunan her makalenin kendine ait bir sayfas� bulunmakta, bu sayfada okuyucular�n yorum ve ele�tirileri bulunmakta.Dilerseiz siz de bu makale hakk�nda g�r�slerinizi iletebilirsiniz:

yorum sayfas�

Bu sanal y�renin bak�m� LinuxFocus Editor grubu taraf�ndan yap�lamtad�r
� Georges Tarbouriech
LinuxFocus.org 2000
Click here to report a fault or send a comment to Linuxfocus

2000-06-19, generated by lfparser version 1.5