lf106, System Administration: Linux ortam�nda CD-ROM kullan�m�

Bu makalenin farkl� dillerde bulundu�u adresler: English Castellano ChineseGB Deutsch Francais Nederlands Turkce Korean

taraf�ndan Yao Feng

Yazar hakk�nda:

Bir Linux tutkunu olmas�n�n yan�nda, bir kamp�s�n a� merkezinde �al��maktad�r. Hobileri: hamradio, y�zme. Normal bir kullan�c� olarak bir y�l Linux kullan�m�, di�er bir y�lda da Linux/Unix de sistem y�neticili�i. Bitirme tezini bir Linux proxy sunucusu ile billing sistemleri �zerinde tamamlamaya �al��yor.

��erik:

CD-ROM'unuzun markas�n� ��renin
CD-ROM'u kurmak (�al��r hale getirmek)
CD-ROM'a eri�me
CD-ROM'u ��karma
Root olmadan nas�l a��p kapayabilirsiniz ?
�nemli Sorunlar
Bu yaz� i�in g�r�� bildiriminde bulunabilirsiniz

Linux ortam�nda CD-ROM kullan�m�

�eviri : Ugur Ko�ak

�zet:

Bu makale size Linux ortam�nda CD-ROM unuzu nas�l kullanaca��n�z hakk�nda k�sa ve kullan��l� bilgler veriyor. CD-ROM ayg�t�n� nas�l temin edece�inizi, nas�l kullan�labilir hale getirece�inizi anlat�yor ve kar��l�abilece�iniz ciddi sorunlar�n c�z�m� i�in yol g�steriyor.

CD-ROM'unuzun markas�n� ��renin

Diyelim ki bir dosyay� CD-ROM'dan sabit diskinize kopyalamak istiyosunuz.
CD-ROM'unuzun d�zg�n bir �ekilde Linux �ekirde�ine tan�t�l�p tan�t�lmad��n� kontrol etmek i�in dmesg komutunu kullan�n.
E�er IDE �zerinden ba�l� ATAPI marka bir CD-ROM'a sahipseniz bu i�lem a�a��da g�r�ld�� gibi olur:

$ dmesg |more
.
.
.
hda: QUANTUM FIREBALL CR8.4A, ATA DISK drive
hdc: CD-ROM CDU701, ATAPI CDROM s�r�c�s�
ide0 at 0x1f0-0x1f7,0x3f6 on irq 14
ide1 at 0x170-0x177,0x376 on irq 15
hda: QUANTUM FIREBALL CR8.4A, 8063MB w/418kB Cache, CHS=16383/16/63, (U)DMA
hdc: ATAPI 14X CD-ROM drive, 128kB Cache
CD-ROM s�r�c�s� g�zden ge�irme �rne�i: 2.55
.
.
.

E�er bir SCSI cdromunuz varsa �u �ekilde g�r�lecektir:

$ dmesg |more
.
.
.
Detected SCSI removable disk sdc at scsi0, channel 0, id 5, lun 0
Vendor: PLEXTOR Model: CD-ROM PX-12TS Rev: 1.03
Type: CD-ROM ANSI SCSI revision: 02
Detected scsi CD-ROM sr0 at scsi0, channel 0, id 6, lun 0
scsi : detected 1 SCSI cdrom 3 SCSI disks total.
.
.

The 'hdc: CD-ROM CDU701, ATAPI CDROM drive' sat�r� bize bir CD-ROM IDE/ATAPI-CD bilgisayara eklendi�ini bildirir. Linux bunu kolay eri�ebilirlik i�in ismini-'hdc'format�nda y�kler. Ayg�t�n ismi donan�m�n tipine ilk durumdaki hdc'sine ve SCSI CD-ROM'un bulundu�u yerdeki sdc durumuna ba�l�d�r.

CD-ROM'u kurmak (�al��r hale getirmek)

Genelde bu i�i yapmak i�in k�k kullan�c� (root) olman�z gerekir. Fakat yaz�m�zda CD-ROM'un normal bir kullan�c� taraf�ndan nas�l kurulaca��n� g�sterece�iz.(Bu genelde root kullan�c� kadar m�mk�n de�ildir.) Y�kleme i�lmine ba�lamadan �nce CD-ROM disketi �zerindeki i�eri�i okumak �nemlidir. CD-ROM diskini CD-ROM'a yerle�tirin ve ekranda dizin /cdrom ��kt��na emin olun.Sonra �u komutu yaz�n:

#mount /dev/hdc -t iso9660 -r /cdrom

Bu komut scsi cd-rom i�in �u �ekildedir :
#mount /dev/sdc0 -t iso9660 -r /cdrom

CD-ROM'un ad� dmesg komutunun ��kt�s�nda g�r�lendir.

CD-ROM'a eri�me

cdromu /cdrom dizinine y�kledikten sonra, y�kleme i�leminin d�zg�n bir �ekilde tamamlan�p tamamlanmad��n� kontrol etmek i�in disk free komutunu(df) kullanabilirsiniz:

$ df
Filesystem 1024-blocks Used Available Capacity Mounted on /dev/sda1 2974519 1516768 1303931 54% / /dev/sda3 2686158 2378788 153548 94% /home /dev/hdc 603646 603646 0 100% /cdrom

Art�k /cdrom dizini alt�nda cd-rom'unuza kolayca ula�abilirsiniz.

CD-ROM'u ��karma

��inizi bitirdikten sonra CD-ROM'unuzu ��karmak isteyebilirsiniz, fakat CD-ROM s�r�c�n�z�n �n panelindeki buton s�r�c�y� a�m�yor.
CD-ROM *locked*.�lk olarak cdromu umount komutunu kullanarak ��karmal�s�n�z. Root olarak a�a��daki komutlar� deneyin:

#umount /cdrom
ya da �u �ekilde yazabilirsiniz
#umount /dev/hdc

scsi cd lerde ��yledir:
#umount /dev/sdc0

Bu i�lemlerden sonra s�r�c�n�n �n panelindeki butona basarak cd yi ��karabilirsiniz. Ayr�ca komutlarla da cdrom s�r�c�s�n� a�mak i�in �u program� kullanabilirsiniz: eject

Root olmadan nas�l a��p kapayabilirsiniz ?

Root olarak sisteme giri� yapt�ktan sonra istedi�iniz her�eyi yapabilirsiniz fakat yapmak istediklerinizden fazlas�n� da yap�p baz� kazalara yol a�abilirsiniz. Bu nedenle cdromu s�radan kullan�c�lar i�in kurulabilir yapmak daha iyi olur. Herhangibir kullan�c�n�n bir s�r�c�y� kurmas�n� sa�lamak i�in �ncelikle root olarak giri� yapmal�s�n�z ve a�a��daki �� i�lemi tamamlamal�s�n�z:

dizin /cdrom d�nyas�n� yaz�labilir yap�n
s�r�c� d�nyas�n� yaz�labilir yap�n
fstab yarat�n

dizin /cdrom d�nyas�n� yaz�labilir yapmak i�in a�a��dakileri yaz�n(cdrom kurulu de�ilken)

#chmod 777 /cdrom

S�r�c� d�nyas�n� yaz�labilir yapmak i�in a�a��dakileri yaz�n(birinci b�l�mde anlat�ld�� gibi s�r�c� ad�n� yaz�n):

ATAPI cdrom i�in:
#chmod 666 /dev/hdc

SCSI cdrom i�in:
#chmod 666 /dev/scd0

�imdi /etc/fstab yaratmal�s�n�z ve kullan�c�ya cdromu kurmas� i�in izin vermemelisiniz. Bu i�lemi a�a��daki sat�r� ekleyerek yapabilirsiniz:

/dev/hdc /cdrom iso9660 ro,noauto,user 0 0

scsi cdrom durumunda �u �ekilde olur:
/dev/sdc0 /cdrom iso9660 ro,noauto,user 0 0

/dev/hdc s�r�c�s� i�in bir sat�r olabilir.L�tfen dikkat edin. Bu durumda sat�r� yaratmal�s�n�z ve yeni giri� eklememelisiniz. Sat�r Linux'a cdromu hangi dizinlerden kuraca��n� ve hangi s�r�c�lerle kullanaca��n� belirtir. Sat�r ayn� zamanda Linux'a dosya sisteminin iso9660 oldu�unu; dosyan�n salt okunur olarak y�klenmesi gerekti�ini ve �al��r durumdayken (s�r�c�de cd yokken) kurulmamas�n� bildirir. "user" se�ene�i herhangibir kullan�c�n�n s�r�c�y� y�kleyebilece�ini anlat�r.

fstab dosyas�n� kaydedin ve normal kullan�c� olarak giri� yap�n. �imdi s�r�c�ye bir CD yerle�tirin ve a�a��daki komutu yaz�n:

$mount /cdrom

Ger�ekten de �ok kolay de�il mi?
Bu k�sa bi�imi kullanmak art�k m�mk�n. ��nk� Linux b�t�n di�er parametreleri /etc/fstab den alabilir.

�nemli Sorunlar

CD-ROM dan yanl�� y�kleme yap�ld� ve �u mesaj ��kt� 'device is busy' . (burada CD-ROM u /cdrom dan �nce y�kledik. )

A�a��daki dizinin i�inde oldu�unuzdan emin olun. *not* /cdrom directory tree; birba�kas�n�n /cdrom dizininin i�inde olup olmad��n� kontrol edin. Kimin kulland��n� bulamazsan�z b�y�k bir ihtimalle dizininizdeki baz� arka i�lemlerden kaynaklan�yordur. Hangisinin oldu�unu bulmak i�in /usr/sbin/fuser /cdrom yazabilirsiniz. Burada g�rece�iniz i�lemi durdurun ve tekrar umount etmeyi ya da eject komutunu kullanmay� deneyin.

Kolay eri�im i�in

Do�ru s�r�c� ad�n� bulmak i�in herzaman �ekirdek mesaj�n� kontrol etmek size rahats�zl�k verir. ��te bir ��z�m: CD-ROM s�r�c�n�z i�in bir soft link yarat�n:
#ln -s /dev/hdc /dev/cdrom
�imdi /dev/cdrom'u /cdrom'a kurabilirsiniz ve e�er /dev/hdc veya /dev/hdb ise i�lemden vazge�in. (Fakat ayn� zamanda "root olmadan Mount/unmount " konusuna da bir g�z at�n, bu i�lemi yapmak i�in daha iyi bir yol g�sterecektir.)

E�er umount /cdrom yazarsan�z umount: /cdrom is not in the fstab (ve siz root de�ilsiniz) mesaj�n� al�rs�n�z

"root olmadan Mounting/unmounting" b�l�m�ne bir bak�n.

Ses-CD'si Dinleme

Bir ses-cd'yi y�klemenize gerek yoktur.E�er CD-ROM donan�m�n�z bir m�zik �alma butonuna sahip de�ilse �u program� deneyebilirsiniz: workbone (konsol i�in) veya workman ve xplaycd (X-win i�in).

Bu yaz� i�in g�r�� bildiriminde bulunabilirsiniz

Her yaz� kendi g�r�� bildirim sayfas�na sahiptir. Bu sayfaya yorumlar�n�z� yazabilir ve di�er okuyucular�n yorumlar�na bakabilirsiniz.

talkback page

G�rsely�re sayfalar�n�n bak�m�, LinuxFocus Edit�rleri taraf�ndan yap�lmaktad�r
© Yao Feng, FDL
LinuxFocus.org
Buray� klikleyerek hatalar� rapor edebilir ya da yorumlar�n�z� LinuxFocus'a g�nderebilirsiniz

2001-04-07, generated by lfparser version 2.9