<--  | Ana Sayfa  | Eri�imd�zeni  | ��indekiler  | Arama

Georges Tarbouriech <georges.t/at/linuxfocus.org> Yazar hakk�nda: Georges uzun s�redir bir UNIX (ticari ve serbest) kullan�c�s�d�r. Kendisi Rebol'un ba��ndan beri bir tutkunudur. E�er, Frans�zca biliyorsan�z, Rebol hakk�nda iki y�l �nce yazd��� yaz�y� http://www.amiganews.com/ANN/ no117/rebol.shtml adresinden okuyabilirsiniz. T�rk�e'ye �eviri: Erdal Mutlu <erdal(at)linuxfocus.org> ��erik: Giri� Sunum Rebol/Core Rebol/View Gelecek Bu yaz� i�in g�r�� bildiriminde bulunabilirsiniz

REBOL bir isyankar �zet: Diyelim ki REBOL bir mesajla�ma dilidir (HTTP, FTP, SMTP, POP, NNTP vs gibi a� protokolleriyle saydam bir a� ba�lanabirli�i sunmaktad�r.). Asl�nda REBOL bundan �ok daha fazlas�n� sunmaktad�r. Ancak, daha �ok �nternet ba�lant�lar�na adanm��t�r. REBOL'un a��l�m� Relative Expression-Based Object Language (G�receli �fade Tabanl� Nesne Dili) dir. http://www.rebol.com adresinden Rebol/Core'un 2.3 s�r�m�n� yakla��k 40 farkl� ortam i�in indirebilirsiniz. Rebol, her ne kadar ilk s�r�mleri olsa da, �e�itli Linux da��t�mlar�yla birlikte gelmektedir. Haberlerden biri de Rebol/View dur. Onun 0.9 (4.1) beta s�r�m�n� indirebilirsiniz. Bu sonuncusu Rebol �zerinde yap�lm�� �ok b�y�k bir geli�tirmedir. Bu yaz�da Rebol'un �zelliklerini ortaya koyacak k�sa bir g�zden ge�irme yapaca��z. _________________ _________________ _________________

Giri�

Sunum

Daha �nce de s�yledi�imiz gibi Rebol 40 ortam i�in vard�r.
Bu as�l program olan Rebol/Core'u i�in ge�erlidir. Rebol/Core'un favorisi �nternet olmas�na kar��n, sund�u ara�la her t�rl� uygulama geli�tirilebilir.
Rebol/Core ile sanaldoku, ftp, e-ileti haberle�meleri ve cgi betikleri yaz�labilir. Metin, html vs i�lenebilir. Ayn� zamanda sistem komutlar� veya daha karma��k programlar yaz�labilir.
Program�n �u andaki s�r�m numaras� 2.3 t�r ve s�k��t�r�lmam�� olarak belirtilen ortamda 350/400 KByte't�r. rebol.r ve user.r olmak �zere iki yap�land�rma dosyas� ile bir �al��t�rabilir dosyadan olu�maktad�r. user.r dosyas� ar�ivi indirdi�inizde hen�z ortada yoktur. Program�n ilk �al��t�rmas�yla yarat�lmaktad�r. Program�n y�klemesi hakk�nda s�ylenecek bir �ey yok, ��nk� yapman�z gereken tek �ey, dosyalar� s�zgelimi rebol adl� bir dizine yerle�tirmenizdir.
Genelde yaratt���n�z dizini i�aret eden bir �evre de�i�keni ataman�z gerekecektir.
Ar�ivde bir ka� dosya daha bulacaks�n�z: 2 betik ve 2 html belgesi. Betiklerden biri g�r�� bildirimde bulunmak (feedback) i�in, di�eri ise, html bi�iminde belge (anahtar kelimeler) olu�turmak i�in kullan�labilir. 2 html dosyas� y�kleme bilgileri ile notlar� i�ermektedir. Daha fazla bilgiyi Rebol'un sitesinde bulabilirsiniz.
Daha sonra Rebol/View uygulamas�n� indirebilirsiniz. K�saca s�ylemek gerekirse bu, Rebol'un kullan�c� grafik aray�z�d�r (KGA, �ngilizcesi GUI). Bunun hakk�nda daha sonra �ok �ey s�yleyece�iz!
Yaz�n�n yaz�m� s�ras�nda Rebol/View sadece Amiga, FreeBSD, Linux ve Microsoft i�letim sistemleri i�in vard�. BeOS R5, Irix, HP-UX, AIX, Solaris Sparc s�r�mleri yaz�lmakta ve �ok yak�nda ortaya ��karlar.
Rebol/View, Rebol/Core b�y�kl���nde tek bir �al��abilir dosyadan olu�maktad�r. Bir de, uygulaman�n hen�z beta s�r�m�nde oldu�unu (0.9.9 yay�m no 4.1) size s�ylemeliyim.
Program� istedi�iniz yere koyduktan sonra, ilk �al��t�rman�zda a� parametrelerinin ne oldu�unu size soracakt�r. Rebol'un sitesinde bununla ilgili belgeler ve s�k�a sorulan sorular� bulabilirsiniz.
Rebol/Command ve Rebol/Apache olarak iki �r�n�n daha var oldu�unu bilginize sunuyorum.
Rebol/Command DLL, uygulamalar ve veritabanlar�na eri�mek amac�yla yak�nda ticari bir �r�n olarak yay�mlanacakt�r.
Rebol/Apache Apache'ye bir ek yaz�l�m (plug-in) mod�l� olacakt�r.
Pek iyi, �imdi bununla ne yapabiliriz?

Rebol/Core

E�er, Rebol'a yeni iseniz (veya de�ilsinizdir!), yap�lacak en iyi �ey �rnek betikleri indirmektir. Bunlar�n say�s� yakla��k 200 d�r!
Beti�i nas�l �al��t�raca��n�z i�letim sistemine ba�l�d�r. Kabuk veya benzeri ortam� olan sistemlerde "rebol test.r" benzeri bir komut yazman�z gerekir. .r eki bunun bir Rebol beti�i oldu�unu belirtmektedir. Denemek isterseniz, "do %test.r" yazabilirsiniz.
MacOS (MacOS X de�il tabii!) gibi kabuk veya komut ortam� olmayan i�letim sistemlerinde beti�i, Rebol'un �al��abilir ikonu �zerine s�r�kleyip b�rakman�z yeterlidir. Her�ey bu kadar!
Bu, s�zgelimi Microsoft'larda da �al��maktad�r.
�imdi canavar�n kalbine do�ru yakla�al�m!
��te Rebol �rneklerinden olan mailsend.r beti�i.

REBOL [

Title: "Email Message Sender"

File: %mailsend.r
Date: 10-Sep-1999
Purpose: {A very simple way to send an email.}
Note: {

The TRIM function below is used to remove the blank
lines from the head of the email, so that the first
line of text gets used as the subject.

}
Category: [email net 1]

Asl�na bakars�n�z bu betikte bir sat�r kod vard�r!
REBOL ile ba�lay�p kapan�� "]" parantezine kadar olan k�sm� her nekadar her Rebol beti�inde olmas� gerekse de, ba�l�k say�l�r.
Son k�s�m mesaj�n i�eri�i olup, daha sonra a�a��daki Rebol kodu gelmektedir:
"send [email protected] trim"
"note" k�sm�nda yaz�lanlar beti�in notunu olu�turmaktad�r.
E�er, bilgisayar�n�z d�zg�n yap�land�r�lm��sa, bu kadar� e-ileti g�ndermeye yeterlidir.
E�er, bu i�i daha k�sa yapman�n yolunu biliyorsan�z, bize de s�yleyin!
Rebol betikleri yorumlan�p ba�lant� noktalar� (ports) arac�l�yla biraz da Rexx gibi haberle�mektedir ve boyutlar� k���k oldu�undan, sonu� olduk�a h�zl� elde edilmektedir.
Rebol'un ba��ndan beri bilen birisi i�in bu bir s�priz say�lmaz.
2. s�r�mden sonra �r�ne daha fazla �zellik ve fonksiyon eklenmi�tir... Geli�meleri g�rmek i�in �rnek betiklere bakmak yeterlidir.
Ftp, web ve e-ileti haberle�meleri ile ilgili her�eyi Rebol ile �ok basit olarak yap�lmaktad�r. Birka� sat�r kodla ftp sunucusundan dosyalar indirebilir, sanaldoku sayfalar�n� bir yerlere �ekebilirsiniz...
Metin ve html gibi dosyalar� i�leyebilirsiniz. 2083 byte'l�k bir �rnek, metin dosyas�n� html dosyas�na �evirmeyi g�stermektedir.
Cgi betikleri de i�lenebilir. S�zgelimi, bir cgi formu ile html dosyas� olu�turabilirsiniz.
Di�er bir �zellik de, Rebol beti�ini betik etiketi ile html dosyas� i�erisinde kullanabilmektir. Ancak, bu etiketi �ok az internet taray�c�s� tan�maktad�r. Ara ��z�m olarak Rebol'un, cgi kullanarak dinamik i�erik olu�turmas� d���nebilir.
Nefeslerinizi tutun, 1827 byte'l�k bir �rnek, bir sanaldoku sunucusu yaratmaktad�r!!!
Cep telefonlar� olmadan ya�ayamayanlar i�in, GSM telefonuna mesaj atan bir betik de vard�r.
Rebol ile dosyalar� s�k��t�rabilir, s�k��t�r�lm�� olanlar� a�abilir ve dosyalar� kriptolayabilirsiniz. Hatta s�k��t�r�lm�� dosyalar� otomatik olarak a�abilirsiniz. Bunun i�in autoextract.r ve encrypt.r betiklerine bakabilirsiniz.
Farketti�iniz gibi bu �rnekler bir alt�n madeni gibidir. Onlar� incelemenizi �neririm. Zaman�n�z bo�a gitmeyecektir. Yaz� i�erisinde hepsinden s�zetmek olas� de�ildir.
Rebol'un harika bir �r�n oldu�unu s�yleyebiliriz! Rebol/Core geli�mekte olan ve s�rekli g�ncellenen ve denemeye de�er bir �r�nd�r.
Rebol/View'u d���necek olursak, geli�meden de�il devrimden s�zedebiliriz! (Yoksa ona Rebol devrimi mi desek?)

Rebol/View

Rebol/View'u tan�mayanlara oturup rahatlamalar�n� �neririm!
Rebol/View ile Rebol/Core ile elde etti�iniz �zelikklerin ayn�lar�n� ve hatta fazlas�n� elde edeceksiniz.
Konuyu �zetleyen bir s�zc�k : �NANILMAZ!
�sterseniz bir �rnekle ba�layal�m.
��te size lftest.r adl� bir betik.

REBOL [

Title: "New way to access LF languages"
File: %lftest.r
Date: 28-Jul-2000
Purpose: {Shows how easy to create buttons.}
Category: [view VID 1]

Devam edelim... 1413 byte'l�k betik grafik bir metin i�leyicisi yaratmaktad�r!!! �nanm�yor musunuz? ��te size ispat�:

Daha fazlas�n� m� istiyorsunuz? image-sort.r beti�i resimleri g�sterme ve s�ralama i�levi g�rmektedir. �stelik boyutu da 3443 byte'd�r. ��te bak�n:

Gelecek

�lk olarak Rebol/View'un 1.0 s�r�m�n� bekleyebiliriz. Daha �nce de s�z�n� etti�imiz gibi ba�ka birka� �r�n �zerinde de �al���lmaktad�r. Ama, 'hen�z gelecek' olandan s�z etmedik. Rebol �u aralar b�y�k, ama �ok b�y�k bir �r�n olan Rebol/Express �zerinde �al��maktad�r. Bu tamamiyle haberle�meye adanm��, ticari bir �r�n olacakt�r. �smini �nternet yaz�l�m� koyabiliriz. �r�n hakk�nda daha fazla bilgiye http://www.rebol.com/products.html adresinden ula�abilirisiniz.
Rebol/Express, Backweb veya Marimba'ya rakip olabilecek bir �r�n olacakt�r. Bekleyin ve g�r�n!
Rebol'da �al��an ki�ilerin etkinliklerini g�z�n�nde bulunduracak olursak, harika bir yaz�l�m bekleyebiliriz.
E�er, fark ettiyseniz, �r�n�n lisans� konusundan hi� s�z etmedik. Bilginiz olsun diye s�yl�yorum, Rebol/Core paras�zd�r, ancak GPL lisansl� de�il.
Dahas�, Rebol'dakiler �r�nleri gibi, harika insanlar!
G�r��lerinizi herzaman dikkate al�yor ve hatta g�r�� bildirmenizi kendileri arzu ediyor. Sorular�n�za yan�t veriyor ve size belge ve sik�a sorulan sorular belgeleri sa�l�yorlar. Ve bunlar�n hepsi BEDAVA!
��lerindeki s�rekli geli�meye de g�venebiliriz.
Gelecek birka� y�l i�erisinde haberle�me alan�nda Rebol'un �nemli oyunculardan olacana��na inan�yorum.
Size tek s�yleyebilece�im: Rebol �r�nlerini deneyin ve geri kalmay�n!
Sadece m�thi� bir zamanda ya�am�yoruz, zaman daha da iyiye gidiyor!

Bu yaz� i�in g�r�� bildiriminde bulunabilirsiniz

2004-06-25, generated by lfparser version 2.43