<--  | Ev  | Eri�imd�zeni  | ��indekiler  | Arama

taraf�ndan Georges Tarbouriech <gt(at)linuxfocus.org> Yazar hakk�nda: Georges uzun s�redir bir Unix kullan�c�s�d�r ve GNUStep onun en sevdi�i serbest yaz�l�m projelerindedir. T�rk�e'ye �eviri: Erdal Mutlu <erdal(at)linuxfocus.org> ��erik: Bir s�r� uygulama Affiche.app Burn.app CodeEditor.app EasyDiff.app FreeTar.app GSPdf.app HelpViewer.app ImageViewer.app Ink.app Toolbox.app ToyViewer.app Daha bir�ok... Son olarak! Bu yaz� i�in g�r�� bildiriminde bulunabilirsiniz

GNUstep "k���k uygulamalar" turu �zet: GNUStep bir �er�evei�i oldu�undan, �ok g�zel bir uygulama geli�tirme arac�d�r. Baz� b�y�k uygulamalar�n yan�s�ra, bir�ok kullan��l� ve k���k uygulamalar da vard�r. Bu yaz�da bunlardan baz�lar�na k�saca bir g�zataca��z. _________________ _________________ _________________

Bir s�r� uygulama

�ans�m�z var ki, g�n ge�tik�e daha fazla GNUStep uygulamas� kullan�ma sunulmaktad�r. Uygulamalar�n �o�u olduk�a yeni, ancak GNUStep'in geli�mesinin de etkisiyle, s�rekli geli�itirilmektedirler. Bir�o�umuzun d���nd���nden de fazla say�da uygulama varoldu�undan, burada hepsinden s�zetmemiz m�mk�n de�ildir. Se�imimiz rastgele yap�lm��t�r. Ancak, bundan di�er uygulamalara ilgi olmad��� sonucu ��kmas�n. Yaz�da yer verilmeyen uygulamalar�n geli�tiricilerinden de burada �z�r dilemek istiyorum. Son olarak, s�z� edilen uygulamalar�n �al��abilmesi i�in, sisteminizde GNUStep'in y�kl� ve �al���yor olmas� gerekmektedir. Programlar, gnustep-base, gnustep-make 1.6.0, gnustep-back ve gnustep-gui 0.8.5 ile test edilmi�tir. Bunlar� http://www.gnustep.org adresinden elde edebilirsiniz.
Burada yeralan uygulamalar�n�n hepsi make ve make install (FreeBSD alt�nda ise, gmake) ile derlenip, y�klenmi�tir. Programlar� ya openapp komutyla, yada Window Maker pencere y�neticisini kullanarak, ilgili ikonu s�r�kle ve b�rak i�leminin ard�ndan ikonun �zerine t�klayarak, program� �al��t�rabilirsiniz.
Yaz�da kullan�lan programlar�n s�r�m numaralar� test etti�im ortamda kullan�lanlard�r. B�y�k bir olas�l�kla siz yaz�y� okurken bunlar de�i�mi� olacakt�r.

Affiche.app

Program�n README dosyas�nda yazd��� gibi, Affiche, yazaca��n�z notlar� masa�st�ne yap��t�ran k���k bir programd�r. Mac OS X i�letim sistemini kullanm�� olanlar program�n, "Stickies" adl� uygulama ile benzerlik g�sterdi�ini hemen g�receklerdir. Program "Post-it" in yap��kans�z olan�d�r.
Affiche, ayn� zamanda GNUMail.app program�n yazar� olan Ludovic Marcotte taraf�ndan yaz�lm��t�r. http://www.collaboration-world.com/affiche/ adresinden program� elde edebilirsiniz. Uygulaman�n, yaz�n�n yaz�ld��� s�radaki s�r�m numaras� 0.6 idi.
Program�n nas�l kullan�laca�� a��kt�r, i�te bir ekran g�r�nt�s�:

Burn.app

Uygulaman�n ad�ndan anla��laca�� gibi (Bu �ngilizce bilenler i�in ge�erlidir:)) bu program CD yazman�za yaramaktad�r. Burn.app, Andreas Heppel taraf�ndan geli�tirilmi�tir. Program� http://www.sourceforge.net/projects/gsburn. (gsburn program�n �nceki s�r�m�n�n ad�yd�.) adresinden elde edebilirsiniz.
Burn.app'yi kullanabilmek i�in CDPlayer.app uygulamas�na da gereksiniminiz olacakt�r, ��nk� onun AudioCD.bundle mod�l� arac�l�yla uygulama, ses CD'lerinin i�erik tablosunu okumaktad�r. Program�n 0.3.0 s�r�m�n� Burn.app yer ald��� adresten elde edebilirsiniz.
Ayn� sourceforge adreste bulunan Cddb.bundle mod�l�ne de gereksiniminiz olacakt�r.
Son olarak, cdrecord, cdparanoia ve cdrdao uygulamalar�n�n da bilgisayar�n�zda y�kl� olmas� gerekmektedir.
Bunlar� Burn.app ve "arkada�lar�n�" y�klemeden �nce y�klemeniz gerekmeketdir.
Art�k uygulamay� komut sat�r�ndan veya ikonu �zerine t�klayarak �al��t�rabilirsiniz.
��te size bir �rnek g�r�nt�:

CodeEditor.app

Bilin bakal�m bu nas�l bir uygulamad�r? Evet, bu bir kelime i�lemcidir. Ancak, olduk�a k���kt�r ve yine de baz� g�zel �zelliklere sahiptir. �u andaki s�r�m numaras� 0.4.0 d�r ve Björn Giesler'in ba�lam�� oldu�u projeyi Yen-Ju devam ettirmektedir. Program� http://savannah.nongnu.org/projects/codeeditor adresinden elde edebilirsiniz.
Bu s�r�m� derleyebilmek i�in pcre k�t�phanesine gereksiniminiz olacakt�r. Bu k�t�phaneye bir ba�lant�, program�n sanaldoku sayfas�nda yer almaktad�r.
CodeEditor yaz� bi�imlendirilmesi �zelli�ine sahiptir. Tablar� kullanman�z� sa�layan orijinal bir �zelli�e daha sahiptir. Bunun sayesinde farkl� kaynak kodlar�n� (S�zgelimi *.m ve *.h dosylar� gibi.) ayn� pencere i�erisinde g�rmenizi sa�lamaktad�r. Ara� kutusunu kullanarak, metin dosyas� i�erisinde arama yapmak veya belirli bir sat�ra konumlanmak olas�d�r. Tabii ki programda, s�radan ifadeler kullanarak "bul ve de�i�tir" �zelli�i de desteklenmektir.
Program, betik kullanma �zelli�i gibi, ba�ka �zelliklere de sahiptir. Bunun i�in StepTalk'a gereksiniminiz vard�r.
��te size bir ekran g�r�nt�s�:

EasyDiff.app

�ki dosya aras�ndaki farkl�l�klar� bulmaya yarayan diff komutunu herkes bilir. EasyDiff'de onun grafik ortam�ndaki kar��l���d�r.
EasyDiff program�n� http://www.collaboration-world.com/easydiff/ adresinden elde edebilirsiniz. Program Pierre-Yves Rivaille taraf�ndan geli�tirilmektedir ve burada kullan�lan s�r�m numaras� 0.3.0 d�r. 0.3.0.
EasyDiff dosyalar� kar��la�t�rd��� gibi, birle�tirme ve yama dosyas� olu�turma �zelli�ine de sahiptir.
��te her�eyi a��klayan bir ekran g�r�nt�s�:

FreeTar.app

Bu uygulama tar komutunun grafikle�tirilmi� halidir. Program�n en son s�r�m� 0.9'dur ve bzip2'yi desteklemektir. Uygulama, Mac OS X FreeTar'�n GNUStep i�in olan�d�r ve Fabien Vallon taraf�ndan yaz�lm��t�r. Program�, http://www.gnustep-apps.org/fabien/FreeTar/ adresinden elde edebilirsiniz.
FreeTar gizlenmi� olarak �al��maktad�r. Bunun anlam�, program �al���rken ekranda herhangi bir pencere g�r�nmemektedir. Ar�ivleyece�iniz dosyalar� se�ebilmek i�in, prgram�n ikonuna farenizin sa� tu�unu t�klayarak ekrana gelen men�den se�ebilirisniz.
Ayn� �ekilde, Preference panelini se�ip, kullanmak istedi�iniz parametreleri ayarlayabilirsiniz.
Program�n bir ekran g�r�nt�s�:

GSPdf.app

Ad�ndan da anla��laca�� gibi GSPdf bir pdf g�r�nt�leyicisidir. Ghostscript (Ghostscript'in test edilmi� s�r�m numaras� 7.05 idi.) uygulamas�na bir aray�z olarak �al��t��� i�in ps dosyalar�n� da g�r�nt�leyebilmektedir.
GSPdf, Enrico Sersale'in bir �al��mas�d�r. Kendisi ayn� zamanda GWorkspace'in de geli�tiricisidir. Uygulamay� http://www.gnustep.it/enrico/gspdf/ adresinden elde edebilirsiniz.
GSPdf 0.1 s�r�m�ne sahip olmas�na kar��n gayet d�zg�n �al��maktad�r.
��te bir ekran g�r�nt�s�:

HelpViewer.app

Yine, uygulaman�n ad� her�eyi anlatmaktad�r. NeXTstep, �nceleri en iyi yard�m sistemine sahipti. Aple'�n onu Mac OS i�letim sisteminde neden "Apple Help" ile de�i�tirdi�ini hala anlam�� de�ilim. Hi� sorun de�il! HelpViewer, NeXT'in HelpViewer program�n�n devam� niteli�indedir. Uygulama Nicolas Roard taraf�ndan yaz�lm��t�r ve �u andaki s�r�m numaras� 0.3.0 d�r. Nicolas ayn� zamanda daha �nceleri ad� Waiho olan, daha sonra GSFtp olarak de�i�tirilen, GNUstep FTP istemcisinin de geli�tiricisidir. HelpViewer'� http://www.roard.com/helpviewer/ adresinden elde edebilirsiniz.
HelpViewer, basit XML ifadeleri kullanmaktad�r ve onu kullanarak istedi�iniz kadar "kitap" olu�turabilirsiniz. Bir kitap, yard�m dosyalar�n�n (XML, resim vs.) bulundu�u bir dizindir. Bu dizin help uzant�s�na sahip olmas� gerekmektedir. E�er, Window Maker pencere y�neticisini kullan�yorsan�z, kitab� kullanmak i�in bir men� se�ene�i olu�turabilirsiniz. Uygulama Mac OS X alt�nda da �al��maktad�r.
A�a��da, uygulama men�s�nden �al��t�r�lm�� Window Maker pencere y�neticisini tan�tan yard�m turuna ait bir ekran g�r�nt�s�n� g�rmektesiniz:

ImageViewer.app

Hayret, bu program ekranda resimlerin g�r�nt�lenmesini sa�l�yormu� ;-)
ImageViewer, Philippe C.D Robert taraf�ndan Pierre-Yves Rivaille ve Rob Burns'�n katk�lar�yla geli�tirilmi�tir. Program�n, burada kullan�lan s�r�m�m numaras� 0.6.1 dir. Philippe ayn� zamanda �e�itli GNUstep uygulamalar�na da imza atm��t�r. Bunlar�n aras�nda ProjectCenter'dan s�zedebiliriz. ImageViewer program�n� http://www.nice.ch/~phip/softcorner.html adresinden elde edebilirsiniz.
ImageViewer, jpeg, tiff, gif, png, xpm gibi, bilinen bir�ok farkl� resim dosyas�n� g�r�nt�leyebilmektedir.
��te size program�n nas�l g�r�nd���ne ili�kin NeXTstep i�letim sisteminden al�nm�� bir ekran g�r�nt�s�:

Ink.app

Ink basit bir kelime i�lemcisidir. Program, GNUStep �rnekler grubuna dahildir. Ink, Fred Kiefer taraf�ndan geli�tirilmi�tir ve 0.1 s�r�m�n� GNUStep sanaldoku sayfas�ndan elde edebilirsiniz.
Ink bir RTF (Rich Text Format - Zengin Metin Bi�imi) kelime i�lemcisidir ve b�yle bir �r�nden bekleyebilece�iniz kelime i�leme, font ve renk de�itirme gibi bir �ok �zelli�e sahiptir. Belgelerinize resim ve fotograflar da koyabilirisiniz.
Ekranda g�r�len metin Mac OS X geli�tirme �rneklerindendir:

Toolbox.app

Toolbox (ara� kutusu), uygulamalar toplulu�udur. Uygulama, Yen-Ju Chen taraf�ndan ve bir�ok GNUstep (GNUstep bir ailedir.) yaz�l�m geli�tiricisinin katk�lar�yla yaz�lm��t�r. Program� http://savannah.nongnu.org/projects/toolbox adresinden elde edebilirsiniz.
Toolbox'ta hesap makinesi, komut izleme ekran�, �zellik listesi g�r�nt�leyicisi, takvim, �nternet taray�c�s�, haber okuyucusu ve �zellik g�r�nt�ley�c�si i�ermektedir. Programla birlikte k�sa bir yard�m da gelmektedir. Her ara� i�in katk�da bulunanlar�n isimlerinin de yer ald��� bir bilgi paneli vard�r.
��te bir ekran g�r�nt�s�:

ToyViewer.app

ToyViewer, ilk �nce NeXTstep, sonra OpenStep ve Mac OS X i�in ogihara taraf�ndan geli�tirilmi� olduk�a eski bir yaz�l�md�r. Bu bir resim i�leme program�d�r ve Fabien Vallon taraf�ndan GNUstep'e uyarlanm��t�r. Program�n �u andaki s�r�m� 0.3 olup, kendisini http://gnustep-apps.org/fabien/Toyviewer_Port/ adresinden elde edebilirsiniz.
ToyViewer ile resimlerinizi g�r�nt�leyebilir, i�leyebilir ve ba�ka resim bi�imlerine d�n��t�rebilirsiniz. Program�n ger�ekten olduk�a fazla �zelli�i vard�r. Bunlar� program� elde edebilece�iniz sanaldoku sayfas�ndan ��renebilirsiniz. Ayr�ca, orijinal yazar�n sanaldoku sayfas�nda yer alan bir rehbere de ba�lant� olarak yer verilmi�tir.
Ne yaz�k ki bu k���k ekran g�r�nt�s�, program�n t�m �zelliklerini yans�tmaya elveri�li de�ildir. Ekran g�r�nt�s� yine NeXTstep i�letim sisteminden al�nm��t�r:

Daha bir�ok...

Tekrar belirtmekte fayda var san�r�m. Yukar�da s�z�n� etti�im birka� "k���k" uygulamad�r. A��kt�r ki bunlar gibi daha bir�o�unu bulabilirsiniz. Yukar�da s�z� edilen yaz�l�m geli�tiricilerin �o�u GNUstep ortam�nda yaz�l�m geli�tiren bir�ok yaz�lmc�ya katk�da bulunmaktad�r. Daha �ncede s�yledi�im gibi GNUStep bir ailedir ve birden fazla sanaldoku y�resinden olu�maktad�r. Do�al olarak GNUstep sanaldoku y�resi, ziyaret edilecek �ncelikli yerdir. Ancak, di�er yerlerde de bir�ok uygulama, yard�m belgeleri ve haberler bulabilirisiniz. Wiki, gnustep.de, gnustep.it, gnustep.us gibi baz�lar�n� burada sayabiliriz. May�s 2003 yaz�m�n referanslar k�sm�na bir g�zatabilirsiniz.
�nemli olan, burada se�ilen uygulamalar�n rastgele olarak se�ilmi� olmas�d�r. Se�imin programlar�n kalitesiyle ilgisi yoktur. Burada s�z� edilmeyen ve kalitesi en az buradakiler kadar olan bir�ok uygulama vard�r. Ayn� sey yaz�l�mc�lar i�in de ge�erlidir. Di�erlerinden burada ayr�ca �z�r dilemek istiyorum. Yaz�n�n as�l amac� GNUStep ortam�nda �al��an �ok �e�itli uygulaman�n varl���n� sergilemektir. Bunu GNUStep'in muhte�em API (Uygulama Geli�tirme Aray�z�)'ne bor�luyuz. GNUstep'i denemeden ne kadar geli�mi� oldu�unu farkedemezsiniz. Yaz�l�mc�lar i�in bir "cenettir". Bu �zellikle var olan yaz�l�m geli�tirme ara�lar�yla daha da g�zelle�tirilmektedir.
Sizde fark etmi�sinizdir ki, uygulamalar�n �o�u olduk�a "gen�tir", yani s�r�m numaralar� hen�z 0.1 veya 0.2 dir. Ancak, buna kar��n gayet iyi �al��maktad�rlar. S�r�m numaralar�, uygulamalar�n kullan�lamayaca�� anlam�na gelmemektedir, sadece baz� �zelliklerin eksik olmas� veya geli�tirilmeye gereksinim olmas� anlam� ta��maktad�r. Bu uygulamalar, kolayca Mac OS X i�letim sistemine uyarlanabilmektedir, ki baz�lar� �oktan uyarlanm��t�r bile. GNUStep sayesinde bir�ok uygulaman�n UNIX benzeri veya benzeri olmayan ortama uyarlanmas� s�zkonusu olmu�tur. Bunun anlam� baz�lar�n� Windows alt�nda bile �al��t�rabilirsiniz. Ger�i bu biraz beceri isteyen bir i�tir. Buradan GNUStep'in �niversal oldu�u sonucu ��kmaktad�r ;-)
Bir deneyin, pi�man olmayacaks�n�z.

Son olarak!

Konu d���: E�er, genel konu�mak gerekirse, bu yaz� benim serbest yaz�l�m toplulu�una olan katk�lar�m�n sonuncusudur. Asl�nda buras� neden vazge�ti�imi anlatmaya uygun bir yer de�il, ancak bir c�mlede �zetlemem gerekirse, art�k burama geldi�ini s�yleyebilirim! Serbest yaz�l�m�n takip etti�i y�ne kat�lm�yorum. Windows'u taklit etmek kural haline geldi ve ben bu fikri payla�m�yorum. IBM, Sun ve benzeri �irketler Linux'a paralar�yla birlikte m�dehale etmeye ba�lad�lar ve onlarla da ayn� fikirde de�ilim. Baz� insanlar Linux'u yeni bir ekonomi modeli olarak g�stermeye �al��maktalar ve ben onlarla da ayn� fikri payla�m�yorum. RedHat gibi baz� "b�y�k" Linux da��t�c�lar� s�zgelimi, Windows gibi davranmaya ba�lad�lar ve ben onlarla da ayn� fikirde de�ilim. Bu �ekilde liste uzay�p gidebilir. Bunlar�n hepsi sonu�ta serbest yaz�l�m� engellemektedir.
Ancak yine de �ansl�y�z, ��nk� ba�lang��taki "ruh" halini ya�atan projeler hala varl�klar�n� s�rd�rmektedir. GNUStep bunlardan birisidir. Buna birka� ba�ka proje gibi, bir�ok serbest g�venlik konulu projeler ile BSD i�letim sistemleri ailesi de dahildir.
Tabii ki bu sadece benim fikrimdir ve herkes istedi�i gibi "farkl� d���nebilir".
LinuxFocus tak�m�nda ge�irdi�im zaman �ok zevkliydi. Bu dergiyi "ya�atan" ki�iler �ok nazik insanlard�r ve inan�lmaz bir i� ba�armaktad�r. B�yle, birden fazla dilde ��kan bir dergiyi olduk�a az say�da bir ekiple y�r�tmenin ne kadar �ok �al��ma gerektirdi�ini siz okurlar�nm�z bazen fark�nda olmayabiliyorsunuz. Ancak, konu bu de�ildir. LinuxFocus, bilgi payla��m�na �ok g�zel bir �rnek olu�turmaktad�r ve ak�lda tutulmas� gereken bir konu varsa, o da budur. Dahas� LinuxFocus kelimenin tam anlam�yla �zg�rd�r. Ne destek�iler, ne reklamlar bu anlamda hi�bir �ey s�zkonuzu de�ildir. Yani, LinuxFocus hi� kimseye "sat�lmam��t�r" ve bu da �zg�r s�ylemin bir garantisidir.
Miguel Angel Sepulveda'ya b�yle bir dergiyi yaratt��� ve Guido Socher'e de onu devral�p, standard�n� y�kseltti�i i�in te�ekk�r ederim. Ayr�ca, tak�mda yer alan herkese oldu�u gibi, katk�lar� bulunanlara da burada te�ekk�r ederim.
"Emekliye" ayr�lmama kar��n, LinuxFocus'u okumaya devam edece�im ve umar�m sizde �yle yapars�n�z.
Son olarak �unu s�ylemek istiyorum: O kadar da m�thi� bir zamanda ya�ad���m�za inanm�yorum!
Ba�ka bir ya�amda g�r��mek �zere, ho��a kal�n ;-)

Bu yaz� i�in g�r�� bildiriminde bulunabilirsiniz

2003-07-09, generated by lfparser version 2.40